(Από το βιβλίο Μιλώντας για τα παιδικά βιβλία, Καστανιώτης 1983, 19872 - εξαντλημένο - http://www.loty.gr/meletimata_analyt_1.htm )
Τι μπορούμε στ’ αλήθεια να περιμένουμε από
την ποίηση, πέρα από την αισθητική καλλιέργεια που προσφέρει, όταν μάλιστα
υπάρχει και η τάση να θεωρείται περιττή ή ξεπερασμένη σε μια εποχή που
βασιλεύει η τεχνολογία;
 |
| Richard Bamberger |
Και
όμως το παιδί της σύγχρονης κοινωνίας, τόνισε ο Αυστριακός παιδαγωγός Richard Bamberger στο
15ο Συνέδριο της ΙΒΒΥ[i] (www.ibby.org) χρειάζεται περισσότερο από κάθε
άλλη φορά την ποίηση, τώρα που το τεχνολογικό περιβάλλον του δημιουργεί ένα
κλίμα ασφυκτικό. Και η Ρωσίδα Agna
Barto,
που τιμήθηκε με τον έπαινο Andersen για
την ποίηση, είχε τονίσει στο ίδιο συνέδριο πως η ποίηση μπορεί να βοηθά
αναμφίβολα και στο πλάσιμο της ηθικής και κοινωνικής προσωπικότητας του
παιδιού, διοχετεύοντας τις ηθικές αξίες που συντελούν στη δημιουργία ενός
πραγματικού ανθρώπου.
 |
| Agna Barto |
Εδώ
πρέπει να τονιστεί η σημαντική προσφορά των συγχρόνων Ελλήνων ποιητών για
παιδιά που φαίνεται να έχουν απόλυτα κατανοήσει το ρόλο της ποίησης στη
σύγχρονη κοινωνία. Θα μπορούσε να αναφέρει κανείς ενδεικτικά πολλά ποιήματα. Ας
περιοριστούμε όμως σε μερικούς χαρακτηριστικούς στίχους. Διαλέγω ένα μικρό
ποίημα της γνωστής και εξαίρετης ποιήτριας Ρένας Καρθαίου:
ΣΑΛΠΙΣΜΑ
Παιδί δικό μου
και του παιδιού μου,
παιδί του γείτονα
και του αδερφού μου,
παιδιά της γης
κι όλου του κόσμου,
ο άδικος πόνος σας
είναι δικός μου.
Χαρακτηριστικό είναι και το παρακάτω ποίημα
του Δημήτρη Μανθόπουλου, που με ποιητικότατο τρόπο καυτηριάζει τον αδυσώπητο
ανταγωνισμό στη σύγχρονη κοινωνία:
ΟΙ ΓΛΑΡΟΙ
 |
| Δημήτρης Μανθόπουλος |
Άσπρο σύννεφο πετούν
ξεφωνίζοντας οι γλάροι
και βουτάνε πρώτος ποιος
τ’ αλλουνού θα φάει το ψάρι,.
Σπάν’ την κρούστα του νερού
σπαρταράει το ακροθαλάσσι
την απέραντη αλφαδιά
έχουν του γιαλού χαλάσει.
Τους κοιτάζει κι απορώ.
Πόπο, Θε μου, λέω, τι τρέλα!
Τόσοι γλάροι τι ντροπή
να βουτούν για μια σαρδέλα!
Νομίζω πως δε χρειάζεται να ειπωθούν περισσότερα για να φανεί η πολύτιμη
προσφορά της ποίησης. Πέρα ωστόσο απ’ όλα τούτα τα σοβαρά και σημαντικά που
μπορεί να προσφέρει η ποίηση είναι και κάτι που δε φαίνεται σοβαρό κι όμως
είναι αναγκαίο για την ψυχική υγεία των παιδιών – απαραίτητη προϋπόθεση για την
αυριανή τους σωστή κι αισιόδοξη στάση. Είναι κάτι που όλα τα είδη παιδικού
βιβλίου μπορούν, το καθένα στο μέτρο του, να προσφέρουν. Είναι το χιούμορ.
Είναι το γέλιο. Η μεγάλη του σημασία και η ανάγκη που έχουν τα παιδιά για γέλιο
συχνά ξεχνιέται στην παιδική λογοτεχνία και ιδιαίτερα στην ελληνική, με κάποιες
εξαιρέσεις βέβαια κι ευτυχώς περισσότερες στην ποίηση για παιδιά. ‘Ετσι, η ανάγκη
αυτή για γέλιο καλύπτεται, ατυχώς, όλο και περισσότερο από τα κόμικς.
Χαρακτηριστικά αναφέρω ότι σε μια σχετική έρευνα που έγινε σε ιδιωτικό σχολείο
της Αθήνας, το 1978, γύρω από τα κόμικς, στο ερώτημα: «Γιατί σου αρέσουν τα
κόμικς;», ποσοστό 57,4 % των παιδιών απάντησε: «Γιατί με κάνουν και γελώ».
Στην
καταθλιπτική και αγχώδη κοινωνία που υποχρεώνουμε τα παιδιά να ζούνε, η ανάγκη
για γέλιο όλο και μεγαλώνει. Και στην ικανοποίηση τούτης της ανάγκης μπορεί να
προσφέρει κάθε είδος παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου, και φυσικά η ποίηση. Για
παράδειγμα καταφεύγω και πάλι σε δύο μικρά τετράστιχα της Ρένας Καρθαίου, που
δεν έχουν άλλο σκοπό παρά να κάνουν τα παιδιά να γελάσουν:
ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΧΟΝΤΡΟΣ
ΚΙ
ΕΝΑΣ ΑΛΛΟΣ ΛΙΓΝΟΣ
Υπάρχουν
στα ζυμαρικά,
καλέ,
για δες!
΄Ενας
χοντρός κι ένας λιγνός,
το
μακαρόνι κι ο φιδές!
ΜΟΥΣΙΚΟΣ ΓΑΜΟΣ
Το
«φα», το «σολ» παντρεύτηκαν
Και
κάνανε παιδάκι.
΄Ενα
παιδί χορταρικό,
Το
φασολάκι!
