Άκουσα πάλι πρόσφατα να
υποστηρίζεται πως η Τέχνη δεν έχει πατρίδα. Σωστή άποψη, η Τέχνη πατρίδα δεν
έχει, οι δημιουργοί της όμως έχουν. Και είναι θεμελιώδης, πιστεύω, η συναίσθηση
της πατρίδας στους καλλιτέχνες, ουσιαστική και απαραίτητη όσο η ρίζα σ’ ένα
λουλούδι, σ’ ένα φυτό. Γνωστό άλλωστε το αξίωμα ότι
μόνον όποιος έχει πλήρη συναίσθηση της πατρίδας και της παράδοσής του μπορεί να
δώσει έργα με απήχηση παγκόσμια. Χτυπητά παραδείγματα ο Καζαντζάκης στην
πεζογραφία, ο Καβάφης, ο Σεφέρης και ο Ελύτης στην ποίηση, ο Τσαρούχης, ο
Βασιλείου κ.ά. στη ζωγραφική, ο Σκαλκώτας, ο Θεοδωράκης, ο Χατζηδάκης, ο
Βαγγέλης Παπαθανασίου στη μουσική, και τόσοι άλλοι.
Μα
και πέρα από την Τέχνη, συχνά έχει αποδειχτεί ότι μονάχα ο γνήσιος φιλόπατρις
μπορεί να υπηρετήσει μ’ επιτυχία τη διεθνή κοινότητα. Γιατί, όπως πάλι έχει
σοφά λεχτεί, μονάχα όταν διατηρεί κανείς εντός του την έννοια της
πατρίδας μπορεί να καταλάβει και τους δεσμούς των άλλων με τις δικές τους
πατρίδες, μόνο τότε εννοεί την αξία της κάθε πολιτιστικής κληρονομιάς, μόνο
τότε είναι σε θέση να σεβαστεί πραγματικά την ιδιαιτερότητα των άλλων
πολιτισμών.
