Γράφει η Γιώτα Κεφαλά: «Ο χορός του μαύρου πελαργού»*

 Ο παππούς του δεκατριάχρονου Φάνη, Νικόλαος Αστρινός, εξαφανίζεται ξαφνικά ένα βράδυ από το σπίτι, ενώ βλέπουν παρέα τηλεόραση και οι γονείς του Φάνη απουσιάζουν. Ο παππούς αναγκάστηκε να συγκατοικήσει με την οικογένεια του γιου του μετά την ασθένεια της γιαγιάς και τη μεταφορά της στη Θεσσαλονίκη, προκειμένου να υποβληθεί σε μια ειδική θεραπεία από την κόρη της και γιατρό, Μάρθα. Μετά τη μετακόμιση στο σπίτι του γιου του έπεσε σε κατάθλιψη εξαιτίας της έλλειψης της συντρόφου του και της απομάκρυνσης από την κατοικία του. Εκείνο το βράδυ, λοιπόν, εξαφανίζεται και, όπως θα μάθουμε στη συνέχεια, μαζί με ένα φίλο του από το Σύλλογο Ποντίων πηγαίνει στη Θεσσαλονίκη να δει την αγαπημένη του σύζυγο και τον παιδικό του φίλο Πέτρο, ο οποίος είναι σοβαρά άρρωστος και νοσηλεύεται στο νοσοκομείο. Όλο αυτό το χρονικό διάστημα που ο παππούς βρίσκεται στο σπίτι του γιου του γράφει σε ένα τετράδιο και το βράδυ πριν εξαφανιστεί λέει στον εγγονό του να μην πετάξουν το γραπτό του, αλλά να το διαβάσει, προκειμένου να καταλάβει όσα έχουν γίνει στη ζωή του. Ο Φάνης εκείνο το πρώτο βράδυ της εξαφάνισης αρχίζει να διαβάζει το τετράδιο του παππού του και ταξιδεύει στο παρελθόν.

Ο παππούς γράφει στον εγγονό του σε πρώτο πρόσωπο και αφηγείται τη ζωή του. Με λιτή γραφή αναφέρεται στην προσφυγιά των γονιών του το 1922, στον πόλεμο του 1940 και στη φτώχεια που ακολούθησε τα μεταπολεμικά χρόνια. Ο παππούς ήθελε να σπουδάσει φιλολογία , αλλά δυστυχώς η ζωή τα έφερε έτσι και μετά το θάνατο του πατέρα του στράφηκε στη θάλασσα και μπάρκαρε. Εξάλλου αυτή ήταν απόφαση δική του και του κολλητού του Πέτρου: αν αποτύγχαναν και δεν κατόρθωναν να πραγματοποιήσουν ό,τι ονειρεύονταν, θα γίνονταν ναυτικοί. Ο παππούς Νικόλας, λοιπόν, θα φύγει και θα ταξιδέψει μακριά, αλλά θα τα φέρει έτσι η ζωή και κάποια στιγμή που θα βρεθεί για λίγο στην Ελλάδα, θα γνωρίσει την αγαπημένη του σύζυγο, θα παντρευτούν και κείνος θα ξαναφύγει. Η ανατροπή στη ζωή του, όμως, θα συμβεί στην Πολωνία, όπου εκεί, αποκλεισμένος λόγω των πολιτικών ταραχών, θα χάσει το ναυτικό του φυλλάδιο και την ταυτότητά του, θα θεωρηθεί νεκρός και θα περάσει πολλές ταλαιπωρίες μέχρι να επιστρέψει κοντά στην οικογένεια του. 

Η Λότη Πέτροβιτς με το μυθιστόρημα «Ο χορός του μαύρου πελαργού» γράφει μια ιστορία που συνδέει το παρόν με το ιστορικό παρελθόν. Οι νεαροί αναγνώστες θα ταξιδέψουν μέσα από την αφήγηση του παππού Νικόλα σε γεγονότα που αφορούν τόσο την Ελλάδα όσο και την παγκόσμια ιστορία. Τα γεγονότα αυτά, όμως, δε δίνονται μέσα από τη στεγνή ιστορική αφήγηση, αλλά μέσα από τη λογοτεχνική γλώσσα και εντάσσονται αρμονικά στην υπόθεση του βιβλίου. 

Ο κεντρικός ήρωας του βιβλίου είναι ο παππούς Νικόλας, αν και η παρουσία του γίνεται αισθητή μόνο μέσω των γραπτών του . Η σχέση του όμως με τον εγγονό του είναι αυτή που κινεί τα νήματα της ιστορίας. Η συγγραφέας βασίζεται στη σχέση παππού-εγγονού για να πλέξει την υπόθεση του βιβλίου. Η σχέση αυτή είναι ουσιαστική και βαθιά συναισθηματική –και αυτό φαίνεται και στον τρόπο με τον οποίο μιλά για τον παππού ο Φάνης, καθώς αναπολεί όλες τις στιγμές που έχουν περάσει μαζί. Ο Φάνης διαβάζοντας τα γραπτά του παππού μαθαίνει πως νιώθει ο ηλικιωμένος πια παππούς του, ο οποίος έχοντας φτάσει στα γεράματα διαπιστώνει με τη σοφία των ηλικιωμένων ότι δε θέλει να είναι πια βάρος για τα παιδιά του. Νιώθει ότι είναι ένας άχρηστος άνθρωπος που θα φέρνει δυσκολίες σ’ αυτά και θα θυμίζει βρέφος. Ότι η ζωή των γερόντων είναι σαν των μωρών, αλλά ενώ τα μωρά προκαλούν χαρά οι γέροι είναι βαρετοί και αποτελούν βάρος με την ύπαρξη τους. Σε αυτό το σημείο κάνει αναφορά στον όρο αντιπελάργηση και εξηγεί στο Φάνη τη σημασία του. «…Αντιπελάργηση ή αντιπελαργισμός, τους είπε, σημαίνει ανταπόδοση φροντίδας και στοργής απ’ τα παιδιά προς τους γονείς. Και την είπαν έτσι αυτή την ανταπόδοση, γιατί απ’ την αρχαία εποχή, αλλά και τη βυζαντινή, παρατηρούσαν οι άνθρωποι ότι οι πελαργοί, όταν ο γονιός τους πια γεράσει και γυμνωθεί απ’ τα φτερά του, τον κρατούν ανάμεσά τους και τον ζεσταίνουν με τα δικά τους φτερά. Τον φροντίζουν, του ετοιμάζουν φαγητό, κι όταν πρέπει να πετάξει, τον σηκώνουν πότε ο ένας από δεξιά και πότε ο άλλος από αριστερά με τη φτερούγα τους…»

Το βιβλίο κλείνει με μια δυνατή σκηνή: οι Πόντιοι χορεύουν Σέρα- τον πυρρίχιο χορό των αρχαίων Ελλήνων, όπως λέει ο παππούς. Και κει ξεχωρίζει ο Νικόλας Αστρινός, ο λεβέντης παππούς, που μοιάζει με μαύρο πελαργό, καθώς είναι ντυμένος με τα ρούχα των Ποντίων και χορεύει καμαρωτός. Γιατί όπως λέει η συγγραφέας μέσω του ήρωα της: « Οι Πόντιοι το έχουν στο αίμα τους να μην το βάζουν κάτω. Γονατίζουν από βάσανα, διώξεις και ξεριζωμούς, ακόμη και από γενοκτονίες, αλλά πάντα ξαναστέκονται στα πόδια τους….»

(*) Εκδ. Πατάκη 2019, 128 σελ.

Σημ.: Αναρτήθηκε στο : 

 https://www.kosvoice.gr/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%BF%CF%85%CF%82/item/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%BF%CF%85%CF%82-%CE%BF-%CF%87%CE%BF%CF%81%CF%8C%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CE%BC%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B5%CE%BB%CE%B1%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%8D?fbclid=IwAR2CG6ovGunu8Z-9VVFG6LiNh0Tq8S026rTjw3IuwIQ7AqQZqO68jph8dow

Λόγος για τη φαντασία

«Η φαντασία στην εξουσία» έγραφαν οι νέοι στους τοίχους του Παρισιού, το Μάη του 1968. Και προφανώς εννοούσαν την καλλιεργημένη, δημιουργική φαντασία, τη ζυμωμένη με ήθος. Αυτή ασφαλώς εννοούσε και ο Αλβέρτος Αϊνστάιν, όταν έλεγε: «Η φαντασία είναι πιο σημαντική από τη γνώση. Η γνώση είναι περιορισμένη. Η φαντασία μπορεί να συλλάβει και να περιλάβει όλον τον κόσμο». Μια τέτοια φαντασία, που πρωτίστως οδηγεί στην αυτογνωσία, στην έξοδο από τον «εαυτό» και στην αποδοχή του «άλλου», είναι επόμενο να στρέφεται στον οραματισμό ενός όντως καλύτερου και δικαιότερου κόσμου και να μάχεται για την πραγμάτωση αυτού του σκοπού. Αυτό το είδος της υγιούς φαντασίας - γνωστό αλλά δε βλάφτει να το ξαναπούμε – περισσότερο από κάθε άλλο μέσο την καλλιεργούν τα πραγματικά λογοτεχνικά βιβλία, ιδίως τα βιβλία για παιδιά και νέους. Που θα πρέπει, νομίζω, κάποτε να πάψουμε να τα λέμε «εξωσχολικά» και – όπως γίνεται στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες - να τα βάλουμε «μέσα» στο σχολείο, στη θέση και για τη χρήση που τους πρέπει.

Παραμύθια από την Αφρική

Διαβάσαμε το Παραμύθια από την Αφρική

(Αναρτήθηκε στο:

https://happylearningseeds.blogspot.com/2018/02/africantraditionaltales.html )     

 

Ο Γιώργος μου γύρισε από το σχολείο με αυτό το βιβλίο από τη δανειστική τους βιβλιοθήκη. Πρέπει να ομολογήσω πως οι δασκάλες μας είναι πολύ ενημερωμένες όσον αφορά στα παραμύθια και η βιβλιοθήκη των παιδιών έχει πολλά διαμαντάκια.

Το βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών βιβλίο της πολύ αγαπημένης συγγραφέως Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, περιέχει τρία παραδοσιακά παραμύθια από τρία διαφορετικά μέρη της Αφρικής.

Η πρώτη ιστορία, είναι ένα παραδοσιακό παραμύθι από τη Νιγηρία με τίτλο "Ο ήλιος και το νερό". Ο Ήλιος και η γυναίκα του η Σελήνη κάποτε έμεναν στη Γη. Το νερό ζούσε με τη γυναίκα του τη Θάλασσα και το συγγενολόι της, τα κύματα και τα ψάρια. Όλα κυλούσαν όμορφα μέχρι που ο 'Ηλιος εξέφρασε ένα παράπονο στο νερό. "Εγώ έρχομαι και σε επισκέπτομαι συχνά. Όμως εσύ δεν καταδέχεσαι να έρθεις στο σπίτι μου;" Και το νερό διστακτικά δέχεται την πρόσκληση του Ήλιου... Μια ιστορία για το πώς ο Ήλιος και η Σελήνη ανέβηκαν στον ουρανό.

Το παραμύθι "Η νίκη της χελώνας" από το Καμερούν, έρχεται να μας εξηγήσει πώς η χελώνα έγινε βασιλιάς των ζώων. Μια φορά και ένα καιρό, τα ζώα αποφάσισαν οτι έπρεπε να έχουν αρχηγό. Ο καθένας έλεγε και κάποιο χαρακτηριστικό που θα έπρεπε να έχει ο αρχηγός τους.

   - Θα πρέπει να έχει μεγάλο στόμα, έλεγε ο κροκόδειλος.

   - Θα πρέπει να είναι παχύς, έλεγε ο ιπποπόταμος.

   - Nα έχει κορμί με ρίγες, έλεγε η ζέβρα.

  - Θα πρέπει να είναι ο πιο γρήγορος, είπε η αντιλόπη και τους έπεισε να κάνουν αγώνα δρόμου.

Μα, πώς γίνεται να κερδίσει η χελώνα; Ένα παραμύθι που με όμορφο τρόπο μας δείχνει τη σημασία του να είσαι ταπεινός και να μένεις συγκεντρωμένος στο στόχο σου. Και ψάχνοντας είδαμε πως στην Αφρική θεωρούν τη χελώνα ως το πιο έξυπνο ζώο και για αυτό είναι και αρχηγός τους.

Το τρίτο παραμύθι, "Το όνειρο του Γιόμο", από τη Γκάνα, είναι για μια φορεσιά που φθείρεται, που γίνεται γιλέκο, κουμπί και στο τέλος που δεν έχει απομείνει τίποτα γίνεται παραμύθι. Σου αφήνει μια γλυκιά αισιοδοξία και ζηλεύεις τον χαρακτήρα του Γιόμο που αντί να νευριάσει, να στενοχωρηθεί που του χάλασαν τα ρούχα του που με τόσο κόπο μάζευε χρήματα για να τα αγοράσει, εκείνος δεν απελπίζεται. Βρίσκει τρόπο να χρησιμοποιήσει ό,τι του απέμεινε και όταν πια δεν έχει μείνει τίποτα, εκείνος το κάνει παραμύθι και το "δίνει" στον κόσμο.

 Μέσα στο βιβλίο αυτό κρύβεται η σοφία των λαών των τριών αυτών κρατών, που η συγγραφέας με τόση ευαισθησία και ιδιαίτερη αγάπη κατέγραψε. Χρησιμοποιώντας λιτές και σύντομες φράσεις, επαναλαμβανόμενα μοτίβα, και λόγο αργό, καταφέρνει με μαεστρία να μας δώσει και μια γεύση από την κουλτούρα των λαών αυτών.

Η εικονογράφηση από τον Α. Φουντουκλή ταιριάζει απόλυτα στην ιδιοσυγκρασία του λαού της Αφρικής και νιώθεις πως βλέπεις ζωγραφιές από ντόπιους καλλιτέχνες, τόσο εξαιτίας της απλότητας που τις χαρακτηρίζει όσο και εξαιτίας των χρωμάτων που έχουν χρησιμοποιηθεί.

Happy Learning Seeds