Γράφοντας για πρόσφυγες και μετανάστες

Πρόσφυγες και μετανάστες συναντούν οι αναγνώστες σε πολλά από τα βιβλία μου για μεγάλα παιδιά. Και πώς θα μπορούσε να είναι διαφορετικά, αφού άκουγα γι’ αυτούς από παιδί, έχοντας πρόσφυγες συγγενείς από τη Μακεδονία,  και αργότερα γνώρισα από κοντά πολύ περισσότερους - ξένους αυτή τη φορά - όταν για τον βιοπορισμό μου εργάστηκα 27 χρόνια στον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης http://greece.iom.int/en/iom-mission και https://www.youtube.com/watch?v=5hCBz4Xt0JI)

     Τα τελευταία χρόνια συναντούσα πρόσφυγες και στη γειτονιά μου, στο κέντρο της Αθήνας. Γι’ αυτούς τους τρεις λόγους, λοιπόν, δεν θα μπορούσε να λείπει από τα μυθιστορήματα μου τούτη η κοινωνική πραγματικότητα – παλιότερη και νεότερη. Έτσι, άλλοτε είναι κύριο θέμα κι άλλοτε στοιχείο που καθορίζει ορισμένους από τους χαρακτήρες που παίρνουν μέρος στην πλοκή. Για παράδειγμα, η προσφυγιά είναι το κύριο  θέμα, στο βιβλίο μου Για την άλλη πατρίδα
(http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_2.htm), βιβλίο που βασίζεται μάλιστα σε πραγματικά περιστατικά και βιώματα μεταναστών, τα οποία άκουσα κατά τη διάρκεια της δουλειάς μου. Επίσης, σε πραγματικό και σχετικά πρόσφατο περιστατικό βασίζεται το βιβλίο μου Το παιδί από τη θάλασσα (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_17.htm) Πέρα από τη σημερινή πραγματικότητα, βρίσκει κανείς εκεί και το παρόμοιο θέμα που έζησαν οι Έλληνες πρόσφυγες της Μικρασιατικής καταστροφής, πριν από 95 περίπου χρόνια.

Φυσικά, τα δύο αυτά βιβλία δεν είναι τα μόνα που αγγίζουν  την προσφυγιά και τη μετανάστευση, θέματα που πάντα με απασχολούσαν. Συνέβη αρκετές φορές ένα τυχαίο περιστατικό, που σε άλλους ίσως περνούσε απαρατήρητο, να γίνει έμπνευση για να γραφτεί ένα βιβλίο σχετικό. Παράδειγμα το βιβλίο μου Το μυστήριο του καλοκαιρινού Αγιοβασίλη (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_11.htm. Εκεί, όταν λύνεται τελικά το «μυστήριο» για τον απρόσμενο αυτόν Άγιο με τα δώρα, που προκαλεί αναστάτωση σε μικρούς και μεγάλους μιας γειτονιάς, αποδεικνύεται πως δεν ήταν παρά ένας ηλικιωμένος, παλιός Έλληνας μετανάστης στην Αυστραλία, που είχε επιστρέψει στην πατρίδα του, και ξέροντας τους καημούς της ξενιτιάς και της φτώχιας, αλλά κυρίως τις δυσκολίες που περνούν τα παιδιά σε τέτοιες περιπτώσεις, μάζευε μεταχειρισμένα παιχνίδια, τα φορτωνόταν στην πλάτη μέσα σ’ ένα σακούλι, τα επιδιόρθωνε στο πρόχειρο εργαστήριό του και τα μοίραζε στα προσφυγάκια της περιοχής.

     Πραγματικά περιστατικά που έχουν να κάνουν σε αρκετό βαθμό με τη σημερινή προσφυγιά, όπως τη βιώνει τώρα η πατρίδα μας, αλλά και με την προσφυγιά ή τη μετανάστευση Ελλήνων σε ξένες χώρες τα τελευταία πενήντα χρόνια βρίσκονται και στο πρόσφατο βιβλίο μου Το φιλί της λύκαινας (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_20.htm). Πηγή έμπνευσης κι εκεί η σημερινή πραγματικότητα, αλλά και οι πολύτιμες εμπειρίες και γνώσεις που απέκτησα από τη θητεία μου στον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. 

 Ίδια πηγή έμπνευσης και τα όσα πραγματικά περιστατικά διαμορφώνουν την πλοκή στο βιβλίο Ο χορός του μαύρου πελαργού (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_21.htm), όπου πέρα από όσα αφορούν πολιτικούς πρόσφυγες των τελευταίων δεκαετιών του 20ου αιώνα, θίγεται και το θέμα της γενοκτονίας και της προσφυγιάς του Ποντιακού Ελληνισμού.

 


 Σε πραγματικά περιστατικά βασίζονται δύο ακόμη μυθιστορήματά:  1) Το βιβλίο Ο μικρός αδελφός (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_1.htm), όπου Έλληνες Μακεδόνες ξεριζώνονται λόγω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όπως η οικογένεια του πατέρα μου. 2) Το βιβλίο Η προφητεία του κόκκινου κρασιού
 (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_16.htm),  που αφορά τον ξεριζωμό και την προσφυγιά των Ελλήνων του Μελενίκου, με τη λήξη των Βαλκανικών πολέμων, όπως ήταν η περίπτωση του προπάππου   μου και της προγιαγιάς μου, οι οποίοι είχαν ζήσει οικογενειακώς και ως μετανάστες στην Αυστρία, πριν από τον ξεσηκωμό των Ελλήνων το 1821 για την απελευθέρωση της Ελλάδας από τους Τούρκους.

Κάποια πρόσωπα-μετανάστες σε βοηθητικούς ρόλους συναντά κανείς  σε αρκετά ακόμη βιβλία μου, όπως π.χ. Έλληνες μετανάστες στη Γερμανία των νεότερων χρόνων στα μυθιστορήματα Τα τέρατα του λόφου (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_12.htm, Σπίτι για πέντε ( http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_5.htm),   ή Έλληνες μετανάστες του Καναδά στο βιβλίο Ο κόκκινος θυμός  http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_13.htm) καθώς και πρόσφυγες από τη Μικρά Ασία, όπως π.χ. στο βιβλίο Καναρίνι και μέντα (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_9.htm ) . Δεν λείπουν βέβαια και οι πολιτικοί πρόσφυγες, όπως ήταν οι γονείς της ηρωίδας του βιβλίου Στο τσιμεντένιο δάσος (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_3.htm ) που εγκατέλειψαν την Ελλάδα τον καιρό της Δικτατορίας, γεγονός που επηρεάζει αργότερα και την κόρη τους, ηρωίδα στο βιβλίο Αμίλητη αγάπη (http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_19.htm ).

 Η μετανάστευση και η προσφυγιά λοιπόν αναφέρεται σε πολλά βιβλία μου, γιατί είναι συνυφασμένη με την Ελληνική Ιστορία. Και απορώ καμιά φορά, πώς γίνεται να υπάρχουν συμπατριώτες μας που εκπλήσσονται ή ακόμα κι ενοχλούνται από πρόσφυγες που ζητούν καταφύγιο – προσωρινό μάλιστα – στην πατρίδα μας, όταν ο λαός μας έχει δοκιμαστεί τόσο πολύ κι έχει γνωρίσει ο ίδιος τόσες φορές την πίκρα και τη δυστυχία του ξεριζωμού. Ευτυχώς η πλειονότητα θυμάται. Γι’ αυτό άλλωστε και οι Έλληνες προκαλούν σήμερα το θαυμασμό σε όλο τον κόσμο, γιατί παρ’ όλες τις τεράστιες οικονομικές τους δυσκολίες, ανοίγουν την αγκαλιά τους και βοηθούν τους ξεριζωμένους, δίνοντας ακόμα μια φορά στην υφήλιο παράδειγμα ανθρωπιάς και καλοσύνης.