Σάββατο 26 Οκτωβρίου 2019

O καιρός της σοκολάτας (εκδ. Πατάκη)*





Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη**






Η Τρελή των Εξαρχείων η κυρά Αυγούστα, έτρωγε, λέει, τα παιδιά αν αυτά δεν έτρωγαν το πλιγούρι τους εκείνα τα δύσκολα χρόνια. Πιο φοβερή στην όψη και πιο άγρια ακόμα κι από εκείνους τους Ναζί που κτυπούσαν τις γυαλιστερές τους μπότες στα πεζοδρόμια. Κι ίσως το όνομα της το πραγματικό, να ήταν Ροζαλία και να ήταν από εκείνες τις γυναίκες που εκτελέστηκαν για την αντιστασιακή τους δράση την Πρωτομαγιά του 1944 στην Καισαριανή…

Ο «Ασπρούλης» ήταν ένα κουνελάκι που ΄ρθε μια μέρα της κατοχής στο σπίτι δώρο από τον κύριο Παρασκευαϊδη… Κι είχε μια τύχη απρόσμενη γραμμένη ανεξίτηλα με ένα κονδυλοφόρο ίσως, εξαιτίας της πεινάς που έδερνε τους ανθρώπους τα μαύρα χρόνια του πολέμου. Κι ήταν μια ξύλινη κασετίνα η αφορμή να μην ξεχαστεί ποτέ η ιστορία του… 



Κι αλήθεια σαν είσαι μικρός κι αγαπάς τις ιστορίες και τα παραμύθια κι έχεις τόση φλόγα στην καρδιά και τόση στέρηση στη ζωή πιστεύεις πως οι καραμέλες που σου χαρίζει κάποιος μπορούν να γίνουν δέντρο σαν τις φυτέψεις και να βλαστήσουν και να γλυκάνουν όλον τον κόσμο, ακόμα και τους κακούς ή τους πεινασμένους, τους «νάνους» της κατοχής, μα και τους μεγάλους. Αν πάλι ανακαλύψεις πως αυτό δεν μπορεί να ΄ναι αλήθεια να λυπηθείς αλλά και πάλι να χαρείς γιατί πιο σπουδαίο δέντρο από την αγριελιά που βρέθηκε σε εκείνο το ίδιο μέρος, δεν υπάρχει. Γιατί τα κλαδιά της στεφάνωναν τους νικητές των αγώνων κάποτε…

Τους θυμάστε τους τσαγκάρηδες τους παλιούς; Σαν εκείνον τον κυρ Κώστα που τρυπούσε την μύτη στα παπούτσι κι έκοβε φτέρνες και τα κάνε καλοκαιρινά. Δούλευε μέρα νύχτα κι ήθελε τόσο πολύ να μπει στα παραμύθια της μικρής του φιλενάδας κι αυτός κι ο βοηθός του ο Γιώργος, που σαν πέρασαν τα χρόνια η υπόσχεση που δόθηκε τότε έγινε βιβλίο και ιστορία ξακουστή, συγκινητική κι πέρα για πέρα αληθινή…

Η ιστορία της δασκάλας είναι πάλι από τις πιο τρυφερές και συγκινητικές …Για ένα αστείο, για μια πλάκα , τα δάκρυα τρέχουν σαν βρύση για μια σταλιά γλυκόζη που ίσως αν αγαπάς τη σοκολάτα να την φαντάζεσαι πως έχει τη γεύση της, εκείνα τα πικρά τα χρόνια, της κατοχής…

Κι ήρθε κι ο θείος Αντώνης από «τας Σέρρας»! Κι είχε σάρκα και οστά και μια μαύρη βαλίτσα κι όλα τα παιδιά πίστευαν πως μάλλον είχε έρθει από το φεγγάρι αφού τούτη η πολιτεία φάνταζε τόσο μακρινή στη ζωή, στα μάτια , στη φαντασία τους. Κι όταν τους έφερε για δώρο από τη Θεσσαλονίκη ένα μικρό κομμάτι σοκολάτας, τότε όλοι σιγουρεύτηκαν πως τα όνειρα όλα έρχονται από το μακρινό φεγγάρι κι ο θείος σίγουρα θα κατοικούσε εκεί.

Κι ο « Παναγιώτης» ήταν μια κούκλα κοκάλινη, μοναδική κι ανεπανάληπτη για εκείνα τα χρόνια***. Κι απέχτησε ένα παρατσούκλι παράξενο «πρώην κατάσκοπος» που παραλίγο να στοιχήσει τη ζωή του πατέρα της κ. Λότης. Όμως ήταν και ένας ακόμη λόγος να έρθουν από την Αμερική δυο σοκολάτες…

Ο λόφος του Στρέφη τα χρόνια της κατοχής είχε τον Μπάρμπα Θωμά να τον προσέχει, άνθρωπος αγαπημένος και μονάχος, που ‘χε μια παράξενη σοφία μέσα του και ας μην ήταν πολύ γραμματιζούμενος. Φρόντιζε τα ζώα, τα ψαριά και …τα παιδιά. Ώσπου μια μέρα χάθηκε, έμειναν όμως τα λόγια του ανεξίτηλα που θύμιζαν τόσο μα τόσο πολύ εκείνον τον άλλο Μπάρμπα Θωμά της Ελίζαμπεθ Ορτον Τζόουνς: «Ο λόφος είναι δικός σου να το ξέρεις! Εδώ μπορείς να κάθεσαι όσο θέλεις και να διασκεδάζεις με τον τρόπο σου. Να σκέπτεσαι, να ονειρεύεσαι, να χαίρεσαι τη φύση, να τραγουδάς δυνατά ή από μέσα σου, να λες μια προσευχή…»

Και κάτω από αυτές τις παράξενες συνθήκες της κατοχής και των συνεχόμενων σειρήνων συναγερμού βρέθηκε μια μέρα στο σπίτι της Σοφίας Βέμπο η μικρή Λότη μαζί με την Όλγα που ‘χε κι εκείνη μια υπέροχη φωνή. Κι ήταν μια σοκολάτα υγείας ένα δώρο αναπάντεχο, μιας κι ο Καιρός της Σοκολάτας …πλησίαζε!

Κάπου εκεί κοντά και μια ακόμα μαγική φωνή που κόντευε να σβήσει από την πείνα, τις κακουχίες και το κακό του πολέμου ήταν της Φλέρυ Νταντωνάκη****. Ένα μικρό κομμάτι σοκολάτας ήταν αρκετό για να φέρει έστω και για λίγο τη χαρά στο αδύνατο κορμί και στη βελούδινη φωνή της….

Τούτες οι μοναδικές ιστορίες της Λότης Πέτροβιτς δεν είναι παραμύθια. Συνέβησαν εκείνα τα δύσκολα χρόνια της κατοχής, του εμφυλίου κι είναι ιστορίες της δικής της ζωής που μέσα τους κρύβουν την γεύση της πιο πικρής σοκολάτας που όμως γλυκαίνει πάντα στο τέλος. Είναι μικρά διαμάντια για όλους εμάς που μας μαθαίνουν την καθημερινότητα μια εποχής που υπήρξε κάποτε στην Αθήνα. Είναι κομμάτια της ιστορίας του τόπου μας από απλούς ανθρώπους, είναι ζωή, είναι μνήμες ανεξίτηλες. Γραμμένες με το μοναδικό ύφος και τρόπο της αγαπημένης συγγραφέως, συγκινούν, στοχάζονται και αφήνουν πάντα μια γεύση γλυκόπικρη μα αξέχαστη. Γεμάτες αναμνήσεις και συναισθήματα που ζωντανεύουν διαβάζοντας την κι είναι σαν να ζεις κι εσύ κι εγώ και όλοι μας όλες εκείνες τις στιγμές. Και φορτίζει η ατμόσφαιρα και απαλαίνει πάλι η ψυχή και συλλογιέται το πιο πολύτιμο αγαθό πως είναι η ελευθερία μας, η ειρήνη, η αγάπη για τον συνάνθρωπο… ‘Άντε κι η σοκολάτα για όσους είχαμε την τύχη να μην την στερηθούμε ποτέ.

Για άλλη μια φορά κ. Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου, ευχαριστούμε για το μοίρασμα, για τις ιστορίες, για όλα!

Για παιδιά και μεγάλους, για τις γλυκόπικρες αλήθειες του πολέμου…

--------------------
(*) Το κείμενο της Ελένης Μπετεινάκη δημοσιεύτηκε στο

(**) Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός


(***) Από τον Ιανουάριο του 2019 ο κούκλος Παναγιώτης βρίσκεται στο Μουσείο Παιχνιδιών του Μουσείου Μπενάκη,  Λεωφ. Ποσειδώνος 14 &, Τρίτωνος 1, Παλαιό Φάληρο 17561. και … περιμένει επισκέψεις! Περισσότερα γι’ αυτόν: https://lotypetrovits.blogspot.com/2016/06/blog-post_21.html

(****) Περισσότερα για τη Φλέρη :

(5) Περισσότερα για το βιβλίο Ο καιρός της σοκολάτας
 



Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες