για το βιβλίο Το φιλί της λύκαινας *
Η σχέση
εγγονού παππού πάντα αποτελεί ενδιαφέρον θέμα σε ένα βιβλίο εφηβικής
λογοτεχνίας. Ίσως, γιατί οι περισσότεροι από εμάς είχαμε μια τέτοια σχέση με ή
χωρίς διακυμάνσεις και αναγνωρίζουμε τους εαυτούς μας μέσα από αυτή. Ιδιαίτερα,
δε, όταν αυτή η σχέση κουβαλά αναταράξεις του παρελθόντος, χωρισμούς, σκοτεινές
κι ανεξιχνίαστες εποχές στη χουντική Ελλάδα, πολιτικές διώξεις, φυλακίσεις στο
Σαντιάγκο, οικογενειακές παρεξηγήσεις, ιστορίες που ειπώθηκαν και μεταφέρθηκαν
διογκωμένες έτσι, ώστε οι πρωταγωνιστές να περπατάνε χρόνια σε τεντωμένο σχοινί
με ένα σύννεφο μυστηρίου να σκεπάζει τα πάντα.
Σχέσεις
εύθραυστες σαν πορσελάνινα ακριβά βάζα που τρέμουν τα χέρια σου σαν τα γεμίζεις
άνθη και νερό και τα τοποθετείς σε περίοπτη θέση στο σαλόνι σου. Έτσι βαδίζουν
σε όλο το βιβλίο ο Πέτρος Δίγκος, ο παππούς και ο Φραγκίσκος Νόιγκερ
–χαϊδευτικά Φραγκής-, ο εγγονός μέχρι να ανακαλύψουν ο ένας τον άλλον μέσα σε
ένα καλοκαίρι, να φωτίσουν τις ζωές τους, να κάνουν διαδρομές στο χρόνο και
στον τόπο για να λύσουν το γόρδιο δεσμό μιας παρεξηγημένης και στερημένης
κοινής ζωής.
Ο παππούς
Πέτρος είναι ιδιόρρυθμος, τύπος μοναχικός, ριψοκίνδυνος, απομονωμένος από τους
συγγενείς ούτε η ίδια η μοναχοκόρη του θέλει επαφές μαζί του. Ένας παππούς, απ’
την άλλη, φωτεινός παντογνώστης, βαθιά ανθρωπιστής, τρυφερός κι αλληλέγγυος.
Ένας Οδυσσέας που περιπλανήθηκε σε όλο τον κόσμο από Ευρώπη έως τη Λατινική
Αμερική καταδιωγμένος για τις πολιτικές του πεποιθήσεις αλλά και λόγω των
επαγγελματικών του υποχρεώσεων με πολλά κρυμμένα μυστικά στο δισάκι του.
Μυστικά, που δεν βιάζεται να αποκαλύψει ο ίδιος στον δωδεκάχρονο εγγονό του,
αλλά που τον αφήνει να τα ψάξει μόνος του στα σπαρμένα σκοτάδια των οικείων και
συγγενών, κρατώντας το φανάρι της αλήθειας και της ειλικρίνειας. Ο εγγονός θα
ενηλικιωθεί και μέσα του, εκεί στα 21 τελειόφοιτος πια της Γεωπονικής Σχολής,
θα έχει ωριμάσει το κρασί της αλήθειας, ώστε να το παραδώσει ως λυτρωτικό
κέρασμα στη μητέρα πριν να είναι αργά.
Το βιβλίο
είναι δομημένο πάνω σε έναν κεντρικό άξονα. Γύρω απ’ αυτόν υφαίνεται όλη η
πλοκή της ιστορίας. Η λέξη «Λύκαινα» έχει τελικά πολλές σημασίες μα πρωτίστως
είναι σύμβολο ανεξαρτησίας, δύναμης και ελευθερίας. Με άλλα λόγια, η
διακειμενικότητα της οποίας κάνει χρήση η συγγραφέας με μαεστρία και τέχνη μοναδική
μεταπηδά από το προσωπικό στο συλλογικό.
Η
(λυκο)σκυλίτσα του παππού φέρει το όνομα Κάλυ, που σημαίνει καλή και όμορφη από
το καλλίστη ενώ ο ίδιος δίνει την εξήγηση ότι αν αναποδογυρίσει τη λέξη
σημαίνει λυ-κα, λυκάκι. Αποκαλεί «λυκόπουλο» τον εγγονό του παρόλο που είναι
ήδη πρόσκοπος. Ακόμα και το όνομά του, Πέτρος Δίγκος που θα μπορούσε να
αποτελέσει πειστήριο στη σύζυγό του Ολυμπία για το φευγιό του, αναφερόταν στις
ονομαστικές λίστες ως Πέτρος Λίγκος ή Λύγκος. Βιβλία με λύκους και μουσικές
αναφορές διάσπαρτα σε όλο το βιβλίο ακολουθούν μια συναρπαστική αφήγηση.
Ο παππούς
στο παρελθόν είχε αποκαλέσει «λύκαινα» τη φίλη του Αγγελίνα. Χρόνια μετά, ο
εγγονός του συνειδητοποιεί ότι η συνομήλικη του παππού καλοβαλμένη κυρία είναι
μια λύκαινα της προσφοράς στη μακρινή Αυστραλία και στη χώρα της, την Ελλάδα: «Η λύκαινα η σημερινή, η δική μας, είχε
φροντίσει ένα σωρό παιδιά στον ξένο τόπο που έζησε, φρόντιζε κι εδώ παιδιά, και
τώρα επιθυμούσε ν’ αναθρέψει κι άλλα, πουλώντας το παλιό της σπίτι!». Κι
αυτή η λύκαινα θα γίνει σύντροφος ζωής. Όσο για τη λύκαινα πατρίδα, αυτή μέσα
στην ψυχή του παππού θα αποτελεί πάντα τις δύο όψεις της ζωής. Μια θα δαγκώνει
τα παιδιά της και θα τα διώχνει μακριά και μια θα τα φιλά, δίνοντάς τους
«λόγους να μείνουν».
Το βιβλίο διδάσκει με πολλούς τρόπους χωρίς να είναι διδακτικό. Διδάσκει τη ζωή, την υπομονή και τον τρόπο να γνωρίζουμε τον πραγματικό χαρακτήρα των ανθρώπων μέσα από τις σχέσεις μας μαζί τους. Να μην είμαστε τόσο σκληροί και άδικοι, το ρόλο αυτόν τον έχει η ζωή έτσι κι αλλιώς. Αντιθέτως οφείλουμε να σεβόμαστε τις επιλογές τους. Διδάσκει, γιατί μέσα στα 14 κεφάλαιά του, άρτια δομημένα με τη μοναδική πένα της Λότης, ξετυλίγεται η ιστορία του παππού μέσα στο κοινωνικοπολιτικό παγκόσμιο πλαίσιο που καθόρισε αποφάσεις ζωής και επιλογές που στοίχισαν την άδικη απομάκρυνσή του από τα αγαπημένα του πρόσωπα. ΄Ενα βιβλίο με καλοδουλεμένη γλώσσα, απολαυστική ροή, δυναμικές σκηνές, καλοστημένους διαλόγους και ανατρεπτικό χαρακτήρα, σαν του παππού Πέτρου.
Το βιβλίο της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου προτείνεται για εφήβους και μεγάλους ή καλύτερα για μεγάλους που δεν εγκατέλειψαν ποτέ τον έφηβο μέσα τους. Βρίσκει κανείς διαμάντια στις 225 σελίδες του και κυρίως ΄ρχεται αντιμέτωπος με τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα της νεότερης ελληνικής και διεθνούς ιστορίας (μετανάστευση, προσφυγικό, Έλληνες απ' άκρη σε άκρη της γης, εξαφάνιση ειδών, φιλοζωία κ.ά.) μέσα από τις περιπλανήσεις και τα βιώματα του παππού. Ένα ακόμη ιστορικό μυθιστόρημα; Μάλλον ένα αληθινό πέρα για πέρα βιβλίο ζωής που δεν πρέπει να λείπει από καμιά βιβλιοθήκη. Γιατί, βλέπεις, σε αυτό το βιβλίο επιστρέφεις και ξαναεπιστρέφεις, για να προσθέσεις "ζωή στα χρόνια" και όχι "χρόνια στη ζωή", όπως λένε οι ήρωές της.
-----------
(Αναρτήθηκε στο ηλ. περιοδικό «Ο μαγικός
κόσμος του παιδικού Βιβλίου
http://www.kosvoice.gr/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%BF%CF%85%CF%82/item/%CE%BF-%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82-%CE%BA%CF%8C%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%82-%CF%84%CE%BF%CF%85-%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85-%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%B1-%CE%B3%CE%B9%CE%B1-%CE%BD%CE%AD%CE%BF%CF%85%CF%82-%CF%84%CE%BF-%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%AF-%CF%84%CE%B7%CF%82-%CE%BB%CF%8D%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%B1%CF%82
(*) http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_20.htm
