Ξημερώνοντας του Αγίου Αλεξίου, στις 17 του Μάρτη…

«…Κόντευε, που λες, ο Μάρτης του ’21. Κι έβγαλε τότε ένα κρυφό φιρμάνι ο Σουλτάνος να βρούνε τρόπο οι δικοί του να μαζέψουν στην Τριπολιτσά και ν’ αφανίσουνε τους προύχοντες. Ο λόγος; Είχε μάθει ο Χουρσίτ-πασάς πως όντως ετοιμάζανε ξεσηκωμό.

     Παίρνει διαταγή ο Βοεβόδας Καλαβρύτων να στείλει τους προκρίτους της περιοχής του στην Τριπολιτσά. Εκεί ο Καϊμακάμης είχε κιόλας μαντρωμένους κι άλλους πολλούς ακόμα προεστούς και ιεράρχες από τις άλλες επαρχίες του Μοριά.

     Κάλεσε στα Καλάβρυτα ο Αρναούτογλου όλες τις ύποπτες μεγάλες κεφαλές, τάχα για γεύμα. ΄Ηταν εκείνοι που είχαν δώσει το παρών στη σύναξη τη μυστική του Αιγίου, όπως σου είπα. Ανάμεσά τους κι ο Φωτήλας, ο πατέρας του Παναγιωτάκου. ΄Επειτα, μυστικά, καλεί σε σύσκεψη τους αξιωματικούς του ο Βοεβόδας μες στον πύργο, με κλειστές τις πόρτες, και τους δίνει διαταγές: Αν δεν έφευγαν με το καλό οι προύχοντες για την Τριπολιτσά, έπρεπε να τους στείλουν με τη βία. Ο αφανισμός τους είχε αποφασιστεί.

     ΄Εξω απ’ την πόρτα την κλειστή έστεκε η κόρη του η Αϊσέ. Και μόλις άκουσε το φοβερό που θα γινόταν, έτρεξε στον καλό της, τον Παναγιωτάκο, του Φωτήλα πρωτογιό, ομολόγησε τα σχέδια του πατέρα της, μαζί και όλα τ’ άλλα που είχε κρυφακούσει

     Ενήμεροι πια οι προύχοντες, ξεκίνησαν εννιά του Μάρτη, τάχα υπάκουοι στη διαταγή του Αρναούτογλου, μα στην Τριπολιτσά δεν έφτασαν ποτέ. Μ’ ένα σωρό τεχνάσματα, που σίγουρα τα ξέρεις και δεν έχω λόγο να σ’ τα ξαναπώ, στις 12 του ίδιου μήνα, ξημερώματα, βρέθηκαν στην Αγία Λαύρα. Κι εκεί αρχίσανε ξανά οι συσκέψεις, οι κουβέντες κι οι διχογνωμίες, αν έπρεπε ή όχι να κηρυχτεί αμέσως ο ξεσηκωμός.

     ΄Ετοιμος από καιρό για τον αγώνα, ξεκίνησε να πάει στο μοναστήρι κι ο Παναγιωτάκος, αφού εμπιστεύτηκε το μυστικό στην Αϊσέ, για να χαρεί πως κόντευε η λευτεριά κι ο γάμος δε θ’ αργούσε.

     Στο δρόμο τον συλλάβανε οι άντρες του πατέρα της. Και πάνω που ήταν έτοιμοι να τον σκοτώσουν, ακούνε καλπασμό αλόγου. Μια καβαλάρισσα με φερετζέ μεταξωτό και πισωκάπουλα ένα θεόρατο αράπη καταφτάνει με κομμένη την ανάσα. Λέει δυο λόγια στον τσαούση μυστικά, εκείνος την αναγνωρίζει, και το απόσπασμά του αφήνει τον αιχμάλωτο ελεύθερο. Με τη σειρά της η Αϊσέ είχε γλιτώσει τον Παναγιωτάκο, όπως κι εκείνος είχε σώσει τη ζωή της απ’ τους κλέφτες. Κι ας την απείλησε όταν το ’ μαθε ο πατέρας της ότι θα τη σκοτώσει αν ξαναβγεί από το σπίτι.

     ΄Εφτασε λοιπόν στη Λαύρα ο γιος Φωτήλας, ήρθανε κι άλλα ψυχωμένα παλικάρια, μαζί και προύχοντες το ίδιο αποφασισμένοι. Από κοντά και τα μαντάτα πως ασυγκράτητοι οπλοφόροι, είχαν αρχίσει κιόλας τον αγώνα εδώ κι εκεί με μικροεπεισόδια κι επιθέσεις. Κάθε αναβολή, λοιπόν, θα ήταν επιζήμια.

     Ξημερώνοντας του Αγίου Αλεξίου, στις 17 του Μάρτη, πάρθηκε τελικά η απόφαση. Κι ευλόγησε τα όπλα ο Παλαιών Πατρών, προτού να φύγει για την Πάτρα, δώσανε τον όρκο κι οι αγωνιστές: Ελευθερία ή θάνατος!…»

________________
Σημ.: Βλ.
 http://adelfotis-filioton.gr/wp-content/uploads/2012/03/teyxos53.pdf  σελ. 13-16
http://feltor.wordpress.com/2011/03/16/1821/
http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82_%CE%A6%CF%89%CF%84%CE%AE%CE%BB%CE%B1%CF%82
http://www.sansimera.gr/articles/608

Απόσπασμα από το βιβλίο Στη σκιά της πράσινης βασίλισσας (Πατάκης, 2012)

http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_18.htm
http://www.i-read.i-teen.gr/book/sti-skia-tis-prasinis-basilissas
http://www.patakis.gr/ViewShopProduct.aspx?Id=610905
Περισσότερα:
http://lotypetrovits.blogspot.gr/2012/06/2012.html
http://lotypetrovits.blogspot.gr/2013/04/blog-post.html
http://lotypetrovits.blogspot.gr/2012/06/2012-9.html
http://lotypetrovits.blogspot.gr/2012/05/blog-post_31.html
http://lotypetrovits.blogspot.gr/2012/09/blog-post_29.html
http://lotypetrovits.blogspot.gr/2014/02/blog-post_20.html

΄Οπου ο ΄Ηλιος έχει οικογένεια

 

 

 

 

της Βίτως Αγγελοπούλου

κριτικού-εκπαιδευτικού*

 

(Από το εξαντλημένο βιβλίο  Το υφαντό της Πηνελόπης  – διαχρονικές αναγνώσεις για το έργο και την προσωπικότητα της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, Επιμέλεια: Β.Δ. Αναγνωστόπουλος,  Εργαστήρι Λόγου και Πολιτισμού Πανεπιστημίου Θεσσαλίας: Βόλος 2008).

Η Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου με το αξιόλογο συγγραφικό έργο της κατατάσσεται στην πρώτη σειρά των Ελλήνων συγγραφέων του χώρου της λογοτεχνίας για παιδιά. ΄Ενα έργο πολυποίκιλο που περιλαμβάνει μεγάλο αριθμό από παραμύθια, ιστορίες και μυθιστορήματα με σύγχρονη κι ενδιαφέρουσα θεματική, όπως λόγου χάρη το διαζύγιο, το νόθο παιδί, τα ναρκωτικά καθώς και μεταφράσεις και θεωρητικά βιβλία.

     Αξίζει μάλιστα ν’ αναφερθεί ότι η Πέτροβιτς είναι η πρώτη που το 1981 με το βιβλίο της Στο τσιμεντένιο δάσος  τόλμησε να μιλήσει για τα ναρκωτικά. Ως τότε το θέμα αυτό ήταν ταμπού για τα παιδιά και κανείς δεν έπρεπε να το αναφέρει. Φαίνεται οι «ειδήμονες» νόμιζαν πως αν δεν το ονοματίζαμε, αν δε γινότανε γνωστό, θα το ξορκίζαμε. Δυστυχώς είχανε κάνει μεγάλο λάθος.

 

Η θεματική ποικιλία ου διακρίνει το έργο της επισημαίνεται και στο βιβλίο της Η Οικογένεια του ΄Ηλιου (**). Ο τίτλος του παραπέμπει στο πλανητικό μας σύστημα, στους πλανήτες που γυρνάνε γύρω από τον ΄Ηλιο. ΄Ομως φαίνεται πως αυτό δεν είναι σωστό! Για τη Λότη Πέτροβιτς, τα μέλη της οικογένειας του ΄Ηλιου δεν έχουν καμιά σχέση με τους πλανήτες. Είναι άλλα. Της το είπε ο ίδιος ο ΄Ηλιος, που την ξύπνησε ένα ηλιόλουστο πρωινό και της μίλησε για την οικογένειά του. Της έκανε μάλιστα παράπονα γιατί ποτέ μέχρι τώρα, αφού είναι συγγραφέας, δεν είχε γράψει κάτι γι’ αυτόν. «΄Ενα σωρό ιστορίες μαθαίνω πως έχεις γράψει για του μήνες, για τις εποχές, για τη γειτονιά μου. Τώρα ήρθε η ώρα να γράψεις και για μένα», της είπε και της ζήτησε να πάρει το μαγνητόφωνο και να μαγνητοφωνήσει όσα θα της έλεγε. Και η Λότη Πέτροβιτς τι να έκανε; Βασιλική διαταγή, που λένε, και τα σκυλιά δεμένα. Γιατί εδώ που τα λέμε, ο ΄Ηλιος τής μιλούσε σαν να ήτανε ο άρχοντας του κόσμου. ΄Εβγαλε το μαγνητόφωνο, έβαλε σ’ ενέργεια και τη φαντασία της, μια φαντασία πλούσια και δημιουργική, και στρώθηκε στη δουλειά. Κι έτσι γεννήθηκε αυτό το βιβλίο που μας λέει ότι ο ήλιος έχει οικογένεια. Μια οικογένεια που δημιουργήθηκε από το γάμο του με μια πανέμορφη κοπέλα, την Ατμόσφαιρα, και πλουτίστηκε με παιδιά κι εγγόνια, με νύφες και γαμπρούς.

     Η συγγραφέας, καθώς διηγείται τη ζωή αυτής της οικογένειας, πλάθει ένα όμορφο παραμύθι όπου τα πάντα ανθρωποποιούνται, το φως και το σκοτάδι, η μέρα και η νύχτα, η αυγή και το χάραμα, το βράδυ και το σούρουπο, τ’ αστέρια, η σελήνη, τα σύννεφα, η βροχή, το κρύο, το χιόνι.

 

 

     Η ζωή της οικογένειας του ήλιου δε διαφέρει σε τίποτα από την ανθρώπινη. ΄Εχει τις δουλειές και τα γλέντια της, τις έγνοιες και τις χαρές της, τις λαχτάρες και τις πίκρες της. Τα παιδιά όταν είναι μικρά κάνουν αταξίες, πάνε σχολείο, μαθαίνουν ξένες γλώσσες, κάποτε μεγαλώνουν, ερωτεύονται, παντρεύονται, άλλα δημιουργούν ευτυχισμένες οικογένειες, άλλα χωρίζουν. Μέσα από την πλοκή του παραμυθιού περνούν αβίαστα τα φυσικά φαινόμενα, που είναι συνδεδεμένα με την ύπαρξη του ήλιου και την κίνηση της γης γύρω του. Παράλληλα με τις γνώσεις αυτές η συγγραφέας δεν παραλείπει να περάσει και τα μηνύματά της. Λέει για την τηλεόραση που στερεύει τη φαντασία, για τις διαφημίσεις, που είναι όλο ανοησία, για τα βιβλία για παιδιά, που είναι «τα πιο σοβαρά και αξιόπιστα έντυπα στον Κόσμο», μιλάει για το διαζύγιο, προσπαθώντας ν’ απαλύνει τον πόνο των παιδιών των χωρισμένων οικογενειών. Η αφήγησή της διακρίνεται για το στρωτό της ύφος, το γοργό ρυθμό και τους ουσιαστικούς και ζωντανούς διάλογους κι ακόμα και για την ευρηματικότητά της στον τρόπο χρήσης διαφόρων εκφράσεων. Κατορθώνει να παρουσιάζει σκηνές εντάσσοντας στο λόγο της τυποποιημένες εκφράσεις. Λόγου χάρη, στη σκηνή του γάμου του γιου του ΄Ήλιου, έχουμε τις φράσεις «παγερή ατμόσφαιρα», «βαριά η ατμόσφαιρα», «θολή η ατμόσφαιρα», «καθάρισε η ατμόσφαιρα» κ.λπ.

     Το παραμύθι αυτό, πλούσιο σε φαντασία και ευρήματα, χρησιμοποιεί και στοιχεία από κλασικά παραμύθια. Για παράδειγμα, η γυναίκα που παντρεύεται ο ΄Ηλιος, η Ατμόσφαιρα, ήτανε μια πανέμορφη βασιλοπούλα που, όπως η «Ωραία Κοιμωμένη του Δάσους» του πασίγνωστου παραμυθιού, μια κακιά μάγισσα την είχε ρίξει σε βαθύν ύπνο. Μονάχα αν τη φιλούσε ένα όμορφο βασιλόπουλο θα ξυπνούσε., Και άνοιξε τα μάτια της, όταν τη φίλησε ο ΄Ηλιος, το παλικάρι τ’ ουρανού, το πιο ζεστό, το πιο ξανθό, το πιο όμορφο...  Ακόμα μας δίνει μια δική της άποψη, γεμάτη φαντασία και ποίηση, για τη δημιουργία του κόσμου πάνω στη Γη, την κοσμογονία. Η Γη στολίστηκε με βουνά και λαγκάδια, με λίμνες και ποτάμια, ζώα, φυτά, ανθρώπους, για να μπορεί να παίζει πάνω της το Φως, ο γιος του ΄Ηλιου.

 

  Αλλά η Πέτροβιτς δεν τελειώνει το παραμύθι της μονάχα με το λόγο, την αφήγηση. Προχωρεί και στην εικονογράφησή του, μια εικονογράφηση με την τεχνική του κολάζ. Είναι η τρίτη φορά που μας παρουσιάζει έργο της εικονογραφημένο από την ίδια. Τα δύο προηγούμενά της ήτανε το βιβλίο Τον καιρό εκείνο με τέσσερις παραβολές από το Ευαγγέλιο, και τέσσερα τεύχη με θέμα τις εποχές του χρόνου (η σειρά Ιστορίες με τους 12 μήνες).

      Η εικονογράφηση της Οικογένειας του ΄Ηλιου είναι πολύ πλούσια και πολύ καλλιτεχνική. Συνθέσεις ολόκληρες που δείχνουν ότι η συγγραφέας κατέχει την τεχνική του κολάζ – τα περάσματα είναι όμορφα και καλά – απλώνονται συνήθως σε δυο σελίδες κι εναρμονίζονται απόλυτα με το κείμενο. Κι είναι πραγματικά όμορφες, έτσι που σε κάνουν να γυρνάς τις σελίδες και να τις βλέπεις ξανά και ξανά.

       

 

Τα πρόσωπα που εικονίζονται είναι επιλεγμένα κυρίως από την ελληνική μυθολογία και την αρχαιότητα (η Ατμόσφαιρα εικονίζεται με την Υγεία – συμβολική, νομίζω, η επιλογή-. η Ημέρα με την Αφροδίτη, το Φως με το Μεγάλο Αλέξανδρο κ.λπ.). Ιδιαίτερα όμορφες, με απαλή χρωματική αρμονία, είναι οι συνθέσεις που παριστάνουν τη γέννηση του γιου του ΄Ηλιου (σελ.29) και τα δίδυμα εγγόνια του με τα δύο τρυφερά αγοράκια (σελ. 64-65) καθώς και οι φιγούρες που εικονίζουν τη Νύχτα (σελ.59) και το Φως (σελ.66). Πολύ φαντασμαγορική η σύνθεση με τα τεχνητά φώτα.
     Γενικά, ένα πολύ όμορφο βιβλίο που αξίζει θερμά συγχαρητήρια.

____________

 (*) 1914-2008 Βλ. :
http://news.kathimerini.gr/4dcgi/_w_articles_civ_1_18/11/2008_292545

(**) http://www.loty.gr/paramith_analyt_13.htm
      http://www.patakis.gr/viewshopproduct.aspx?id=642861

 

Η κόρη του ΄Ηλιου

Απόσπασμα από το βιβλίο Η οικογένεια του ΄Ηλιου* (νέα έκδοση 2014)

 

"… Αφού ξεκουραζόταν λίγο η Μέρα, έφευγε πάλι για μαθήματα. Πήγαινε όμως τώρα σ' άλλο διαφορετικό σχολείο, σ' ένα φροντιστήριο. Κι αυτό το φροντιστήριο το λέγανε Απόγευμα, μια που σ' εκείνο πήγαινε μετά το γεύμα.

     Εκεί λοιπόν έκανε εντατικά μαθήματα να μάθει μία ξένη γλώσσα. Τη γλώσσα εκείνη τη μιλούσαν σε μια χώρα μακρινή, εκεί που ζούσαν, λέει, δυο αδέρφια δίχως μάνα και πατέρα, δυο πανέμορφα μελαχρινά παιδιά, αγόρι και κορίτσι: Τον νεαρό τον λέγανε Σκοτάδι. Και την κοπέλα Νύχτα.

 - Μήπως κουράζεται πολύ με όλα τούτα τα μαθήματα η θυγατέρα μας, γυναίκα; ρωτούσε ανήσυχος ο 'Ηλιος την Ατμόσφαιρα, που έβλεπε την κόρη του να 'ναι χλομή όταν σχολούσε από το φροντιστήριο που το 'λεγαν Απόγευμα.

    - Ας κουραστεί λιγάκι, δεν πειράζει, απαντούσε η Ατμόσφαιρα. Χωρίς μια ξένη γλώσσα πώς θα τα βγάλει πέρα στη ζωή της; 'Αλλωστε μόνη της το ζήτησε να πάει στο φροντιστήριο, εμείς δεν την πιέσαμε! […]

 

    

 'Ολα καλά πηγαίνανε λοιπόν, ώσπου η Μέρα κάποτε συνάντησε στο φροντιστήριο το παλικάρι το μελαχρινό, που το 'λεγαν Σκοτάδι. Το είχανε καλέσει από τ' Απόγευμα να εξετάσει από κοντά αν είχε μελετήσει αρκετά τη γλώσσα του η Μέρα κι αν έπρεπε να πάρει πια το δίπλωμά της.

     - Τι μελαμψός, τι όμορφος που είναι, είπε από μέσα της η Μέρα κι ένιωσε την καρδιά της να χτυπάει δυνατά.

     - Τι όμορφη τούτη η ξανθιά κοπέλα, είπε κι εκείνος από μέσα του και χτύπησε κι εκείνου η καρδιά τρελά!

     'Οταν κατάλαβαν κι οι δυο πως είναι ερωτευμένοι, αποφάσισαν να παντρευτούν το γρηγορότερο.

     - Τρελάθηκες παιδί μου ξαφνικά, μια κόρη τόσο γνωστική; ταράχτηκε η Ατμόσφαιρα, όταν της ζήτησε η Μέρα την ευχή της. Τι σχέση έχεις εσύ με το Σκοτάδι;

     - Μια σχέση σοβαρή, μαμά! βεβαίωσε η Μέρα. Γι' αυτό και αποφάσισα να παντρευτώ. Μεγάλωσα εξ άλλου, δεν το βλέπεις; Τελείωσα πια τις σπουδές μου, ξέρω καλά πώς να φωτίζω τους ανθρώπους, έμαθα και ξένη γλώσσα... Μπορώ να εργάζομαι ωράριο κανονικό, με ημερήσιο πρόγραμμα, και να φροντίζω έπειτα το σπιτικό μου. Θα παντρευτώ λοιπόν με το Σκοτάδι.

     - Μα δεν ταιριάζετε καθόλου! είπε το λόγο του κι ο 'Ηλιος. Πολύ μαυριδερό τον βρίσκω τον καλό σου. Ανήκει σίγουρα σ' άλλη φυλή. Πώς θα τον παντρευτείς;

 

    

 - Πατέρα, δεν πιστεύω να είσαι ρατσιστής, τον κοίταξε λοξά η Μέρα. Εσύ, με τόσο φωτεινό κεφάλι, θα πρέπει να είσαι ανοιχτόμυαλος και προοδευτικός.

     - Καλά σού λέει το παιδί! πήρε τότε το μέρος της η Ατμόσφαιρα, μην τη νομίσει η κόρη της κι εκείνη οπισθοδρομική. Κι αν είναι από διαφορετική φυλή ο νεαρός, τι μας πειράζει; Εγώ τής δίνω την ευχή μου! "

_______________

 

*  http://www.loty.gr/paramith_analyt_13.htm
    http://www.patakis.gr/viewshopproduct.aspx?id=642861

 

Από το οπισθόφυλλο:΄Εχει ο΄Ηλιος οικογένεια; Και βέβαια έχει, όπως και οι άνθρωποι! Το   εκμυστηρεύτηκε ο ίδιος ένα πρωί στη συγγραφέα και της ζήτησε να γράψει τις περιπέτειες της ζωής του: Πώς έγινε και παντρεύτηκε μια πεντάμορφη που τη λέγανε Ατμόσφαιρα, πώς απέκτησαν δύο παιδιά, το Φως και την Ημέρα, τι χαρές μα και τι λαχτάρες πέρασαν αυτός και η γυναίκα του ώσπου να μεγαλώσουν τα παιδιά τους... Πώς έγινε ύστερα και παντρεύτηκαν κι αυτά σαν ήρθε η ώρα, ποιος ήταν ο γαμπρός και ποια η νύφη του ΄Ηλιου, τι φασαρίες έγιναν, τι τρέλες έκαναν με τη σειρά τους τα εγγόνια του... ΄Ολες αυτές οι ιστορίες είναι γραμμένες μέσα σε τούτο το βιβλίο, για να σας κρατήσουν συντροφιά και να σας διασκεδάσουν!

Τα παιδιά της ΄Ανοιξης*

Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη  

στο http://www.cretalive.gr/culture/view/ta-paramuthia-tou-sabbatou18/147745 

και  στο http://zhtunteanagnostes.blogspot.gr/

 
Το σπίτι του Μάρτη
 

Από τα παιδιά της Άνοιξης ο Μάρτης είναι εκείνος που γεννήθηκε πρώτος μια μέρα δροσερή πολύ. Η Άνοιξη είχε παντρευτεί το Κρύο και οι δύο τους δεν τα πήγαιναν και τόσο καλά κι έτσι αμέσως σχεδόν μόλις γεννήθηκε ο γιός τους αυτοί αποφάσισαν να χωρίσουν. Ο Μάρτης βρέθηκε ξαφνικά με δύο σπίτια. Ένα σπίτι στρωμένο με χιόνι κι ένα μ’ ένα χαλί καταπράσινο. Μόλις βαριόταν το ένα πήγαινε στο άλλο κι όλοι νόμιζαν πως ήταν θεοπάλαβος με τις τρέλες του και τις αλλαγές του.

     Κάποτε το Κρύο αποφάσισε να παντρευτεί τη Χιονοθύελλα και ο Μάρτης πήγε να μείνει μαζί τους. Έτσι άστατος κι αναποφάσιστος που ήταν γρήγορα το μετάνιωσε και πήρε το δρόμο για το σπίτι της μητέρας του.

     Συνάντησε τον Ήλιο, την Δροσούλα που είχε κι αυτή τα ίδια προβλήματα  με εκείνον  και τον γαλανό Ουρανό.  Ο Μάρτης που πια είχε μεγαλώσει πολύ πήρε μαζί με ένα παράξενο λουλούδι για την μητέρα του δώρο από τον γαλανό τον Ουρανό  και μια σκέψη  για την δική του τη ζωή που ένα πρωινό εκεί ψηλά στα σύννεφα, στον ήλιο και στο απέραντο γαλάζιο γεννήθηκε μια όμορφη σχέση που του άλλαξε όλη του τη ζωή. Έφτιαξε το δικό του σπιτικό με την αγαπημένη του Δροσιά αλλά πάνω απ όλα φρόντισε με τρόπο ξεχωριστό να μην στεναχωρήσει για αυτήν του την απόφαση κανέναν από τους γονείς του. Στο μεταξύ η Άνοιξη παντρεύτηκε τον Γαλανό Ουρανό κι ο καθένας πια είχε βρει το δρόμο του.

      Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου! Μια συγγραφέας που δεν χρειάζεται συστάσεις. Χρόνια τώρα τα παραμύθια με τους μήνες που τόσο εύστοχα της παρήγγειλε να γράψει ο παππούς ο χρόνος έχουν μεγαλώσει χιλιάδες παιδιά και πάντα θα μας γοητεύουν. Τούτο το παραμύθι του Μάρτη έχει και κάτι ξεχωριστό. Προσεγγίζει με ιδιαίτερη λεπτότητα το θέμα του χωρισμού των γονιών, την συναισθηματική κατάσταση του παιδιού και έχει τη δική του καλή εκδοχή της επίλυσης του θέματος…

______________
 *  http://www.loty.gr/paramith_analyt_10.htm

Όταν ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος έφτασε στην Ελλάδα

-Η ιστορία πίσω από το βιβλίο Ο μικρός αδελφός*

Από τον καιρό που άρχισα να νιώθω τον κόσμο –στα τρία, τέσσερα, πέντε μου χρόνια– η λέξη Μακεδονία σήμαινε για μένα κάτι ανείπωτα ιερό. Ήταν η λατρευτή πατρίδα του Σερραίου πατέρα μου**. Ένας τόπος που μου τον ιστορούσε πανέμορφο μα και πολύπαθο και σπαραγμένο. Μια μάνα γη που είχε αναγκαστεί βίαια να την αποχωριστεί δεκαεφτάχρονος, στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όντας ένας από τους 70.000 Έλληνες που αναίτια αιχμαλωτίστηκαν και  σύρθηκαν ως "όμηροι" στη γη των τότε εχθρών μας.

    Τα πάθη του σ’ εκείνη τη φρικτή δίχρονη "ομηρεία" (που ήταν στην ουσία μια βάρβαρη αιχμαλωσία), οι οδυνηρές περιπέτειες των Μακεδόνων, οι κακουχίες που στοίχισαν τη ζωή σε 58.000 από αυτούς και ο τρόπος που κατόρθωσαν να επιζήσουν και να γυρίσουν τελικά στην πατρίδα τους οι 12.000 μονάχα ήταν η αληθινή, συγκλονιστική ιστορία που μας διηγόταν αντί για παραμύθι τα κρύα βράδια της Κατοχής. Ιστορία σκληρή, σε χρόνια σκληρά ενός ακόμα Παγκοσμίου Πολέμου που τυράννησε και σημάδεψε τη δική μας παιδική ηλικία. Το καλό τέλος της ιστορίας του –ο γυρισμός, το αντάμωμα με τους δικούς του, η αρχή μιας νέας ζωής στην Αθήνα– μας έδινε κουράγιο κι ελπίδα ότι και τα δικά μας βάσανα, και ο δικός μας πόλεμος θα τέλειωνε μια μέρα. Από τότε, από κείνα τα κρύα βράδια, χωρίς να ξέρω καν τι θα πει ειρήνη, τι σημαίνει κόσμος χωρίς πόλεμο, αφού το πρώτο που αμυδρά θυμόμουν στη ζωή μου ήταν οι σειρήνες της 28ης Οκτωβρίου του ’40, τον πόλεμο τον μίσησα με όλη τη δύναμη της ψυχής μου.

    Πολλά χρόνια αργότερα, όταν ο πατέρας μου έφυγε για πάντα, κατάλαβα πως η ιστορία του εκείνη, τα βιώματά του ανταμωμένα με τα δικά μου και η αγάπη του για τη Μακεδονία έμεναν μέσα μου απέθαντα, ολοζώντανα. Και ανάγκη πια ένιωθα να τα γράψω για τα παιδιά μου, για τα παιδιά της Ελλάδας, να μη χαθούν, να μη σβήσουν κάποτε μαζί μου κι αυτά.

    Έτσι έγινε κι έπλασα τον Μικρό αδελφό – «παιδί» μου πνευματικό αλλά και «αδέρφι», αφού στο αφήγημα του πατέρα μου «Σερραίων Ομηρία» στηρίχτηκε και σ’ εκείνα που άκουγα παιδί από το στόμα του. Ως τότε, ελάχιστες ήταν οι φορές που είχα πάει στη Μακεδονία- στις Σέρρες ειδικότερα ήταν μία και μόνη στα μικρά μου χρόνια. Σαν βρέθηκα όμως για δεύτερη φορά εκεί, ο τόπος μού ήταν εφιαλτικά γνωστός.Ήξερα, θαρρείς, από πάντα πού ακριβώς είχαν πέσει οβίδες το 1916. Ήξερα πού ήταν το παλιό Νοσοκομείο των Σερρών, πώς ήταν η πόλη τότε προτού καταστραφεί για δεύτερη φορά μέσα σε λίγα χρόνια, πού βρισκόταν του παππού μου το κτήμα, πού απλωνόταν η λίμνη του Αχινού προτού την αποξηράνουν. Ήξερα από ποιο χωματόδρομο είχαν ξεκινήσει οι Σερραίοι όμηροι τον Ιούνιο του 1917 -ήμουν τότε κι εγώ εκεί σίγουρα, είχα πάει κι εγώ με τον πατέρα μου σ’ εκείνη την ομηρία, μόριο μέσα στα σπλάχνα του, στο μυαλό του, στα κόκαλά του. Τα είχα ζήσει, τα είχα δει με τα δικά του τα μάτια όλα εκείνα που έγραφα στο βιβλίο μου. Ωστόσο, με τα δικά μου τα μάτια είχα δει και κάτι ακόμα: την αγάπη για τον συνάνθρωπο και τη λαχτάρα για την ειρήνη. Έτσι, η δική μου ιστορία είχε μέσα της έντονα και τούτα τα δυο τα στοιχεία. 

Η λίμνη του Αχινού

    Στον Μικρό αδελφό δεν ονομάτισα τους τόπους. Αυτό ίσως γεννάει αμφιβολίες αν είναι πράγματι ένα ιστορικό μυθιστόρημα. Τα παιδιά, βέβαια, εύκολα αναγνωρίζουν τη Μακεδονία και τους γείτονές της. Όμως η αλήθεια είναι ότι εκείνο που ήθελα δεν ήταν να τους δώσω ένα ακόμα ιστορικό μυθιστόρημα, αλλά να τους μιλήσω παράλληλα χωρίς ωραιοποιήσεις για τον πόλεμο, που όσο αναπόφευκτος κι αν γίνεται κάποτε δεν παύει ποτέ να είναι μια κόλαση.

    Γνήσια ιστορικό ή όχι, γεγονός είναι ότι το βιβλίο είχε μεγάλη απήχηση. Έτσι αισθάνομαι πραγματική συγκίνηση, δέος θα έλεγα, όταν σκέφτομαι ότι το έχουν στη βιβλιοθήκη τους πάνω από 100.000 παιδιά, ως τώρα, στην Ελλάδα και κάμποσες χιλιάδες παιδιά μεταφρασμένο στην Ιαπωνία.

Κι έχω ήσυχη τη συνείδηση, γιατί πιστεύω πως το πνεύμα του βιβλίου δείχνει καθαρά τη γνήσια μακεδονική του ρίζα. Μιλώ για τη ρίζα που έρχεται κατευθείαν από κείνον που η Ιστορία ονόμασε Μέγα, από τον Αλέξανδρο στη στιγμή της ωριμότητας, όταν γεννήθηκε στον νου του η ιδέα μιας παγκόσμιας ειρήνης, και, ως «κοινός ήκειν θεόθεν αρμοστής και διαλλακτής των όλων νομίζων [...] πατρίδα μεν την οικουμένην προσέταξεν ηγείσθαι πάντας, ακρόπολιν δε και φρουράν το στρατόπεδον, συγγενείς δε τους αγαθούς, αλλοφύλους δε τους πονηρούς• το δ’ Ελληνικόν και βαρβαρικόν μη χλαμήδι μηδέ πέλτη μηδ’ ακινάκη μηδέ κάνδυϊ διορίζειν, αλλά το μεν Ελληνικόν αρετή το δε βαρβαρικόν κακία τεκμαίρεσθαι» όπως αναφέρει ο Πλούταρχος (Περί της Αλεξάνδρου τύχης ή αρετής Α - 329C-D). Όταν, δηλαδή, πιστεύοντας ότι «ήρθε ως κοινός θεόσταλτος συμφιλιωτής και ειρηνοποιός για όλο τον κόσμο [...] όρισε σε όλους να θεωρούν πατρίδα τους την οικουμένη, ακρόπολή τους το στρατόπεδό του, συγγενικούς τους όλους τους καλούς ανθρώπους, και ξένους τους κακούς∙ δεν τους άφηνε να διακρίνουν ανάμεσα σε Έλληνες και βαρβάρους με βάση τη χλαμύδα και την πέλτη, το σπαθί ή τον μανδύα, αλλά όρισε να διαπιστώνεται το Ελληνικό στοιχείο από την αρετή του και το βαρβαρικό από τη φαυλότητά του" (μετάφρ.: Φιλολογική Ομάδα Κάκτου, ΗΘIΚΑ, τόμος 9, Κάκτος 1995, σελ. 47).

___________

*  http://www.i-read.i-teen.gr/book/o-mikros-adelfos
    http://www.loty.gr/mythistorima_analyt_1.htm
    http://www.patakis.gr/viewshopproduct.aspx?id=232613

**  http://serras.gr/petrovits.htm