Ένα παλιότερο κείμενο:
Μια θάλασσα που τη
λένε «Δελώνη»[1]
Ο Αντώνης Δελώνης[2],
φίλος εδώ και τριάντα χρόνια, πάντα μου θύμιζε κι εξακολουθεί να μου θυμίζει τη
θάλασσα, όσο περίεργο κι αν ακούγεται κάτι τέτοιο. Θα προσπαθήσω να εξηγήσω
γιατί, αν και μόνο το γεγονός ότι ένας «Αργοναύτης» διέσχιζε τα «ύδατά» του για
κάμποσα χρόνια, θα ήταν κάποια εξήγηση. Υπάρχουν όμως κι άλλοι λόγοι.
Καταρχάς
πρέπει να δηλώσω πως τη θάλασσα την αγαπώ πολύ. Αυτό δε σημαίνει βέβαια ότι δεν
ξέρω τη συχνά απρόβλεπτη συμπεριφορά της. Κάθε τόσο, όλο και σε κάποιο σημείο
του πλανήτη «φουρτουνιάζει» άξαφνα. Κι ύστερα γαληνεύει εκεί που δεν το περιμένεις,
η αντάρα περνάει. Και τα δύο αυτά ποτέ μου δεν κατάλαβα καλά πώς ακριβώς και
για ποιο λόγο γίνονται, μολονότι υπήρξα καλή μαθήτρια στο σχολείο. ΄Ετσι συμβαίνει
και με το φίλο μου τον Δελώνη. Κατά καιρούς θυμώνει ξαφνικά με κάποιον ή με
κάποιους. ΄Υστερα, το ίδιο απρόβλεπτα, ο θυμός του εξατμίζεται το μπουρίνι
φεύγει. Και αυτά τα δυο επίσης ποτέ μου δεν καλοκατάλαβα γιατί και πώς
συμβαίνουν, μολονότι, όπως είπαμε, είμαι φίλη του εδώ και συμπληρωμένες τρεις
δεκαετίες.
Στην
αγκαλά της θάλασσας χωρούν πλήθος ζωντανοί οργανισμοί, από το πλαγκτόν ίσαμε ψάρια
κάθε μεγέθους, θαλάσσια θηλαστικά μικρά και μεγάλα, οστρακοειδή πάσης φύσεως, κοράλλια
και άλλα που αναπτύσσονται στο νερό. ΄Ετσι και στην «αγκαλιά» του Δελώνη χωρούν
λογής γνωστοί ή και άγνωστοι, συγγενείς μακρινοί και κοντινοί, φίλοι στενοί,
φίλοι απλοί, αλλά κυρίως παιδιά, που, όντας δάσκαλος πραγματικός και συνειδητός,
τ’ αγάπησε βαθιά και τους αφιέρωσε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του.
Η
θάλασσα για μένα είναι «ποίηση». Και δύσκολα, νομίζω, θα διαφωνήσει κανείς,
έστω κι αν δεν την πολυαγαπάει, ότι τα αισθήματα και η συγκίνηση που προκαλεί η
επαφή μαζί της, είτε είναι τρικυμισμένη είτε γαλήνια, μοιάζουν με τα αισθήματα
που φέρνει στην επιφάνεια η επαφή με την τέχνη την πραγματική – με την ποίηση
ειδικότερα. Για μένα, ο Δελώνης είναι πρωτίστως ποιητής. Η ποίησή του είναι
τέχνη πραγματική, είτε «συννεφιασμένος» είναι ο ίδιος είτε γελαστός. Είτε πολύ
τον αγαπάει κάποιος είτε λίγο. Ακριβώς όπως συμβαίνει και με τη θάλασσα.
Η
θάλασσα δεν είναι γλυκιά – κάθε άλλο! Για την αλμύρα της διακρίνεται. Μια
αλμύρα που μας δίνει κάτι απαραίτητο: Το αλάτι. ΄Ετσι κι ο Δελώνης. Η γλυκύτητα
δε θα έλεγα πως είναι το κύριο χαρακτηριστικό του. Η προσωπικότητά του όμως
έχει εκείνο το «αλάτι» που μπορείς να πεις ότι προσθέτει μια ιδιαίτερη γεύση
στη φιλία. Ποιος μπορεί να φάει μ’ ευχαρίστηση ένα εντελώς ανάλατο φαγητό, όσο
κι αν πεινάει; Ποιος αντέχει μια φιλία που δεν είχε ποτέ ούτε ίχνος από αλάτι;
Αλάτι για το φαγητό προσφέρει η θάλασσα. Αλάτι στη φιλία προσθέτει ο ποιητής, ο
πεζογράφος, ο παραμυθάς, ο θεατρικός συγγραφέας, ο εκδότης περιοδικών, ο
μελετητής της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, ο κριτικός, ο δημοσιογράφος, ο
επιμελητής εκδόσεων, ο ακούραστος δάσκαλος, ο ιδιόμορφος και πολύμορφος φίλος
Αντώνης Δελώνης.
Τον
πρωτογνώρισα την άνοιξη του 1979, σε μια τελετή απονομής βραβείων σε διαγωνισμό
διηγήματος για μεγάλους, από τη ΧΕΝ Κηφισιάς. Εκείνος έπαιρνε το πρώτο βραβείο.
Εγώ η ελαχίστη έναν έπαινο. «Μπουρινιασμένος» έδειχνε από την πρώτη στιγμή που
τον είδα και δεν καταλάβαινα ποια ήταν η αιτία της «φουρτούνας». Ανεξήγητη μου
φαινόταν αφού κάτι ευχάριστο του συνέβαινε κείνο το βράδυ. Στο τέλος, όταν ήρθε
η ώρα και σφίξαμε τα χέρια σαν καινούριοι φίλοι, πρόσεξα πως το πρόσωπό του
είχε γαληνέψει. Πάλι δεν κατάλαβα πώς και γιατί πέρασε η τρικυμία, πώς έγινε
«μπουνάτσα» μέσα σε λίγη ώρα.
Τέτοια
«καιρικά φαινόμενα» – πότε θάλασσα «κυματώδης
έως λίαν κυματώδης» με πολλά μποφόρ, πότε νηνεμία και γαλήνη στο υγρό στοιχείο
- υπήρξαν πάμπολλα στη μετέπειτα μακρόχρονη φιλία και συνεργασία μας: Στον
Κύκλο του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου, στο περιοδικό ΔΙΑΔΡΟΜΕΣ, σε ημερίδες και
συνέδρια, σε επισκέψεις συγγραφέων σε σχολεία, ή όπου αλλού χρειάστηκε. Και
πάντα μ’ έβαζε σε απορία το απρόβλεπτο αυτό «δελτίο καιρού».
Κάτι ακόμα που ποτέ δεν
κατάλαβα όλ΄αυτά τα χρόνια είναι και τούτο: Πώς γίνεται να είναι ο Αντώνης άνθρωπος-θάλασσα
και κάθε άλλο παρά «θάλασσα» να τα έχει κάνει στη ζωή του. Γιατί υπήρξε πάντα
συνεπής, αφοσιωμένος και μαχόμενος εκπαιδευτικός, ενεργός πολίτης, έντιμος
συνεργάτης, σωστός οικογενειάρχης, καλός σύζυγος, στοργικός πατέρας – πρόσφατα
έγινε και τρυφερός παππούς.
Τι σημασία έχει όμως αν
δεν τα καταλαβαίνω όλα; Σημασία έχουν οι δεσμοί της φιλίας. Η φιλία μας δεν
διακόπηκε ποτέ, είτε βλεπόμασταν συχνά είτε όχι, είτε συνεργαζόμασταν στενά
είτε όχι. Κι ας μου θύμιζε πάντα – κι ακόμα μου θυμίζει - θάλασσα ο καλός μου
φίλος. Μια ιδιότυπη θάλασσα με ιδιαίτερο, δικό της όνομα. Μια θάλασσα που τη
λένε «Δελώνη».
Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου
[1]Δημοσιεύτηκε
στον τόμο Αντώνης Δελώνης. Ο
εκπαιδευτικός, ο λογοτέχνης, ο άνθρωπος, Νέος Αργοναύτης, 2010. https://www.captainbook.gr/book/159767/antonis-delonis-o-ekpaideutikos-o-logotechnis-o-anthropos
