Η προφητεία του κόκκινου κρασιού

Αλησμόνητο μήνυμα από την Alkistis Spyreli: Μου δίνεται η ευκαιρία, με αφορμή την ανταπόκρισή σας στη σημερινή μου ανάρτηση, να εκφράσω τα συγχαρητήριά μου για το έργο σας εν γένει!!! Είναι συγκλονιστικός ο τρόπος με τον οποίο μεταχειρίζεστε τα ιστορικά γεγονότα και τα συνδέεται με το παραμυθικό, μιλάτε για την ιστορία, δίνοντας τη στα παιδιά με τέτοιο τρόπο, που δεν έχουν ακούσει ποτέ στα σχολειά τους, με την άκρως ελκυστική μέθοδο, ας μου επιτραπεί... ''της κλειδαρότρυπας'', έτσι την έχω ονομάσει, σαν να παρακολουθούν τα γεγονότα από το παρασκήνιο, πράγμα που διεγείρει το ενδιαφέρον και του πιο δύσκολου αναγνώστη και δεν υπάρχει απαιτητικότερος αναγνώστης από έναν έφηβο με διάθεση αμφισβήτησης!!! Πρέπει επίσης να γνωρίζετε, από τη μικρή μου εμπειρία, ότι τα παιδιά τρελαίνονται με το γεγονός της σύνδεσης των ηρώων των ιστοριών σας, κάνουν συνειρμούς και θυμούνται όσα διάβασαν παλαιότερα (σχηματίζεται έτσι ένας ολοκληρωμένος χαρακτηρισμός των προσώπων, όπως αυτά απαντώνται σε διάφορες ηλικίες ή άλλες χρονικές περιόδους της ζωής τους)! Προσωπικά ενθουσιάζομαι κάθε φορά όταν ασχολούμαι με κάποιο έργο σας, συγκινούμαι, θυμώνω, αγωνιώ και πιστέψτε με, συμβαίνει ακριβώς το ίδιο και στα παιδιά!!! Με δικά σας βιβλία, το ''Λάθος, κύριε Νοιγκερ'' και ''Στο τσιμεντένιο δάσος'', έχω καταφέρει κάτι που φάνταζε απραγματοποίητο... νεαρό μαθητή μου, με εξαιρετική αδυναμία στην έκφραση και την παραγωγή λόγου, να φτάσουμε να παίρνει εύσημα για τα γραπτά του!!! Είμαι περήφανη για το επίτευγμα, αλλά οφείλω ένα μεγάλο ευχαριστώ σ' εσάς, γιατί το παιδί αυτό ξεκίνησε και αγάπησε σταδιακά το διάβασμα, μέσα από δικά σας έργα. Με φιλική εκτίμηση Άλκηστις (Δημοσιεύτηκε στο facebook στις 18/11/2013)

Από την πλάκα με το κοντύλι ως το λάπτοπ με το «ποντίκι»!

 Εφέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από το πρώτο βιβλίο που έγραψε ο Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας Β.Δ. Αναγνωστόπουλος, πρωτοπόρος στην έρευνα, τη στήριξη και τη διδασκαλία της Παιδικής/Νεανικής Λογοτεχνίας. Πλήθος από τότε τα μελετήματα, οι δημοσιεύσεις και τα πολύτιμα βιβλία του για τον κλάδο αυτόν της Λογοτεχνίας και πολλά του οφείλουν όσοι ασχολούνται, διδάσκουν ή ερευνούν ό,τι αφορά τα παιδιά και τα βιβλία τους. Με την άδειά του και με τη βεβαιότητα ότι θα το απολαύσουν οι φίλοι μου, παραθέτω εδώ το Α΄ Μέρος του πρόσφατου βιβλίου του με τίτλο:

Από την πλάκα με το κοντύλι

 ως το λάπτοπ με το «ποντίκι»!

                                                        Μέρος Α΄

Το πρώτο βιβλίο που έγραψα και κυκλοφόρησε με αυτοέκδοση ήταν το 1970, πριν από 50 χρόνια! Και νομίζω σαν να ήταν χτες. Ζούσα στα όμορφα Γιάννενα. Νέος και ερωτευμένος.  Η Δικτατορία των Συνταγματαρχών στο απόγειο. Εργάζομαι στο Ιεροδιδασκαλείο Βελλάς (από το 1966) και παράλληλα στο Φιλολογικό Φροντιστήριο Γκούμα. Για τις ανάγκες της διδασκαλίας (ιδιαίτερα της φροντιστηριακής) άρχισα να ασχολούμαι με την ετυμολογία και την ερμηνεία γλωσσικών θεμάτων. Στο πανεπιστήμιο στην Φιλοσοφική Αθηνών είχα αγαπήσει τη Γλωσσολογία, στο κλειστό φροντιστήριο του Κουρμούλη, όπου είχα προσφέρει 7.000 λήμματα, αποδελτιώσεις από εφημερίδες για το αντίστροφο Λεξικό, που εκδόθηκε το 1968.

Δεν κυκλοφορούσαν πολλά βιβλία, ήταν δύσκολη η έκδοσή τους και για λόγους οικονομίας και για λόγους πολιτικούς. Να θυμίσουμε πως από το 1967 είχε επιβληθεί δικτατορία και όλα λογοκρίνονταν. Ήδη στην αγορά υπήρχαν οι πολύγραφοι, χειροκίνητοι και ηλεκτροκίνητοι. Στην αρχή της οδού Κ. Φρόντζου, απέναντι από την οικία του υπήρχε ένα μικρό μαγαζί με σχολικά είδη και  είδη περιπτέρου. Στο πατάρι είχε κρυμμένο έναν χειροκίνητο πολύγραφο, σε διαστάσεις σαν  έναν σύγχρονο φούρνο μικροκυμάτων. Εκεί είδα το πρώτο μου όνειρο να παίρνει σάρκα και οστά, εκεί τύπωσα το πρώτο μου βιβλίο καλοκαίρι του 1970, σελίδες 70!

Νομίζω ότι αξίζει να διηγηθώ πώς γινόταν η  εκτύπωση. Το κείμενο αρχικά έπρεπε να γραφεί πάνω σε ειδικές μεμβράνες κι αυτό γινόταν με ειδική γραφίδα χειρός ή στη γραφομηχανή. Παίρναμε μία μία μεμβράνη μετά και την προσαρμόζαμε στον μελανωμένο κύλινδρο του μηχανήματος (είδος πολυγράφου), ώστε η διάτρητη μεμβράνη να μάς δίνει το κείμενο στο χαρτί. Τυπώναμε τη μεμβράνη σε χαρτί Α4, τόσες φορές όσα αντίτυπα υπολογίζαμε να κυκλοφορήσουμε. Ακολουθούσε η δεύτερη, η τρίτη κ.ο.κ, προσέχοντας να είναι επαρκώς μελανωμένος ο κύλινδρος, ο οποίος, όπως είπαμε,  ήταν χειροκίνητος.

Είχα αγοράσει μια μεταχειρισμένη γραφομηχανή, σε πολύ καλή κατάσταση, από τον Αχιλλέα Ευαγγέλου, (στο φροντιστήριο του οποίου δίδασκα Έκθεση, του είχαμε βαπτίσει και την κόρη του Ιόλη)  και εκεί δακτυλογράφησα μόνος μου όλη τη μελέτη σε μεμβράνες- με πολύ κόπο πρέπει να ομολογήσω. Αρχικά, την έγραψα με στυλό σε πρόχειρο, όπου και διόρθωνα τα λάθη ή προσθαφαιρούσα κ.λπ., γιατί πάνω στη μεμβράνη ήταν δύσκολη η διόρθωση και πολύ περιορισμένη με κάποιο διορθωτικό, που χρησιμοποιούσαμε. Επόμενο βήμα ήταν να αντιγράψω τα κείμενα με τη γραφομηχανή στις μεμβράνες, με προσοχή. Τρίτο βήμα να τις τυπώσω στον χειροκίνητο πολύγραφο. Υλικά απαραίτητα το χαρτί πολυγράφου και το μελάνι.

Πέρασαν τόσα χρόνια και νομίζω  πως ακόμα τώρα νιώθω εκείνη τη μυρωδιά του μελανιού και έχω στα αυτιά μου τον μονότονο ήχο που έβγαζε ο κύλινδρος σε κάθε χειροκίνητο γύρισμα. Μετά το τύπωμα έκανα τα «σώματα», τα αντίτυπα, μέσα σε σκληρά κάπως εξώφυλλα τυπωμένα σε τυπογραφείο και τα έραψα στη ράχη. ΄Όλα αυτά μέσα σε προφυλάξεις, μυστικότητα και λίγα λόγια…δια τον φόβο των Ιουδαίων. Τα μετέφερα σπίτι μου και νόμιζα πως είχα το θησαυρό του κόσμου. Γιατί είναι ανείπωτη ευτυχία, όταν έχεις στα χέρια σου για πρώτη φορά το φρεσκοτυπωμένο πρώτο σου βιβλίο ! Σαν να κρατάς το νεογέννητο παιδί σου!

Το βιβλίο είναι τρόπον τινά το μετουσιωμένο  πνεύμα σου, οι ιδέες, η φαντασία και το όνειρό σου. Είναι η σάρκα και τα οστά μια άλλης πραγματικότητας, σώμα από έναν άλλο κόσμο που τον φαντάστηκες, τον ανακάλυψες ή τον επινόησες. Είναι μια συντεταγμένη φωνή, που ακινητοποίησες μέσα στον χρόνο. Άλλωστε, η γραφή κατά τον Πλάτωνα είναι η αιωνία ομιλούσα φωνή. Είναι οι ασώματοι σύνοικοι της ψυχής μας: ιδέες, ιδεολογήματα, νοήματα, εντυπώσεις, προσδοκίες, φόβοι, εικόνες, σκηνές, ιστορίες, αφηγήσεις, πρόσωπα, λουλούδια, δέντρα, φυτά, ρεματιές…Όλα ανήκουν στην άτυπη συλλογή μας, κάπως ασυνάρτητα και με το χρόνο διεκδικούν «σώμα», ένδυση με λέξεις και στολισμό και ομορφιά. Και τότε, αν το θέλουμε, γινόμαστε δημιουργοί, μέτριοι, καλοί, άριστοι. Και οι επιλογές γίνονται γλώσσα και σύστημα και κόσμος, που ώσπου να τυπωθεί και να φτάσει στο τέλος, να ολοκληρωθεί ως βιβλίο, διορθώνεται ξανά και ξανά, συμπληρώνεται, ζυγίζεται και «ράβεται» το τελικό. Νιώθω γράφοντας πως προσπαθώ να μεταφράσω, να μεταφέρω στα ανθρώπινα μέτρα και γλώσσα κάτι από μια άυλη πραγματικότητα, από ένα κόσμο ονείρου.

Στο εξώφυλλο, ψηλά ψηλά, είναι  το όνομά μου «Βασ. Δ. Αναγνωστόπουλος» ( αργότερα έγινε Β. Δ. Αναγνωστόπουλος), στη μέση ο τίτλος ΓΛΩΣΣΙΚΑ με υπότιτλο τα 5 κεφάλαια, ήτοι: Α. Ορολογία γλωσσικών φαινομένων, Β. Ορθογραφικά (επί των συνθέτων), Γ. Ρηματικά (επί δυσερμηνεύτων τύπων), Δ. Τα δίχρονα εν τοις ρήμασι, Ε. Τα δίχρονα εν τοις ονόμασι. Και προς το τέλος της σελίδας μέσα σε αγκύλες: Βοήθημα απαραίτητον διά τους υποψηφίους Φιλολογικού, Νομικού, Διδασκαλικού κύκλου και διά μαθητάς των ανωτέρω τάξεων του Γυμνασίου. Ακολουθεί τόπος και χρονολογία: ΙΩΑΝΝΙΝΑ 1970.

Ακολούθησαν τα βιβλία:

1972.Ετυμολογικόν λεξικόν της αρχαίας ελληνικής, Αγρίνιο, σελ.240.Γράφτηκε με γραφίδα στο χέρι, όλο πάνω σε μεμβράνες και τυπώθηκε μετά σε αυτόματο πολύγραφο. Αξίζει, νομίζω, να παραθέσω το σημείωμα ΑΝΤΙ ΠΡΟΛΟΓΟΥ: Το ανά χείρας πόνημα είναι καρπός μιας πολυχρονίου αγάπης και ιδιορρύθμου επαφής του γράφοντος προς την πλουσιωτάτην Ελληνικήν Γραμματείαν. Η αφετηρία του εγχειρήματος ανάγεται εις την γυμνασιακήν ζωήν, τότε που γεννώνται δειλά, ή κάποτε οδυνηρά, τα ωραιότερα σκιρτήματα της ψυχής. Αρχικός σκοπός ήτο η δημιουργία ενός στέμματος ριζικών λέξεων. Η περαιτέρω δε απλούστευσις  υπηγορεύθη από την πράξιν. Ουδαμού υπάρχει αυθαιρεσία, αλλά σεβασμός προς την γλώσσαν. Η λημματογράφησις εγένετο επί τη βάσει των αρχαίων κειμένων και καλύπτει επαρκώς, νομίζομεν, τας ανάγκας των υποψηφίων των Θεωρητικών Σχολών και των μαθητών των Ανωτέρων Τάξεων του Γυμνασίου. Ελπίζοντες ότι θα συμβάλωμεν εις τον πολύμοχθον και σεβαστόν αγώνα των σπουδαζόντων νέων, παραδίδομεν το παρόν και εις την κρίσιν παντός καλοπίστου ενδιαφερομένου. ΑΓΡΙΝΙΟΝ  16-8-72 Α.Β.

1972.Γραμματολογία, Αγρίνιο,σελ.193.Γράφτηκε  σε μεμβράνες με γραφομηχανή και τυπώθηκε σε αυτόματο πολύγραφο. Και με τον ίδιο τρόπο τυπώθηκαν και τα:

1976.Ερμηνευτικές αναλύσεις των έργων του Πλάτωνος, (με συνεργασία), Αγρίνιο, σελ.106

1977.Εκθέσεις Ιδεών, Ιωάννινα, σελ.370

1977.Αγωγή του προφορικού λόγου, τεύχος Α΄, Καρδίτσα, σελ.130

1977.Θέματα παιδικής λογοτεχνίας (με συν.), Καρδίτσα, σελ.126

1979: Πηνελόπη Δέλτα-Αντιγόνη Μεταξά (συν.), εκδ .Ε. Χριστόπουλος , Ακαδημίας 76, Αθήνα, σελ.128. Χτυπημένο σε υβριδική γραφομηχανή με  ωραία γράμματα και εκτύπωση σε OFFSET .

Από τούδε και εφεξής εκδίδονται τα βιβλία μου από εκδοτικούς οίκους, ήτοι: Ε. Χριστόπουλος, Κάδμος, Οι εκδόσεις των Φίλων, Πατάκης, Καστανιώτης, Ψυχογιός, Βιβλιογονία, Πανεπιστημιακές εκδόσεις Θεσσαλίας, Εργαστήριο Λόγου και Πολιτισμού πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Γρηγόρης, Εύμαρος, Σταμούλης, ΗΒΗ κ.ά.

Το 1987 αγόρασα μια μεγάλη ηλεκτρονική γραφομηχανή Olivetti (την κρατάω ενθύμιο, όπως και τη μικρή γραφομηχανή, που έγραφα τις μεμβράνες για τον πολύγραφο), που ήταν μια προδρομική μηχανή, πρόδρομη του κομπιούτερ, αφού διέθετε μνήμη, αλλά μικρής έκτασης. Σε αυτή καθαρόγραψα το διδακτορικό μου, τέλος του 1988, με πολλές δυσκολίες, βέβαια γιατί είχε πίνακες πολλούς κ.ά. Είναι το βιβλίο Η ελληνική παιδική λογοτεχνία κατά τη μεταπολεμική περίοδο (1945-1958), εκδ. Καστανιώτη 1991. 

Η μεγάλη επανάσταση στην τυπογραφία έγινε γύρω στη δεκαετία του ΄90 με την ψηφιακή τεχνολογία. Στο πανεπιστήμιο Θεσσαλίας ήρθα  το ακαδ. έτος 1989, στο δεύτερο έτος της έναρξής του. Ξεκίνησα από το Πεδίο του Άρεως και μετά στο παραλιακό συγκρότημα (αποθήκες Ματσάγγου) παρακολουθώντας και την κτηριακή του ολοκλήρωση, κτήριο Δελμούζου και Νέα πτέρυγα. Στο γραφείο μου είχα πάντοτε βοηθούς αποσπασμένους από την Α/θμια εκπαίδευση, κυρίως νηπιαγωγούς. Τότε αρχές της δεκαετίας του ΄90 έφταναν μηνύματα από την εξέλιξη της ψηφιακής τεχνολογίας, όπως Η/Υ, Φαξ, Κομπιούτερ κ.λπ. Πρωτόφαντα πράγματα για όλους μας. Και ως το 2008, οπότε και βγήκα στη σύνταξη, δεν θέλησα (αισθανόμουν μάλλον μια αποστροφή, αγαπούσα πολύ το μολύβι, ίσως γιατί μου θύμιζε την πλάκα και το κοντύλι των πρώτων σχολικών μου χρόνων, ίσως γιατί τα παιδιά του γραφείου μου αντέγραφαν στον Υπολογιστή αμέσως ό, τι έγραφα  διά χειρός), τέλος πάντων δεν επιχείρησα να σκύψω και να μάθω να χειρίζομαι το καταπληκτικό εργαλείο, τον προσωπικό υπολογιστή (PC), το κομπιούτερ. Άρχισα από το μηδέν με πληροφορίες ερανίσματα φίλων. Αγόρασα ένα λάπτοπ DEL (550 Ευρώ) και σιγά σιγά μαθήτευσα, με υπομονή και θέληση και έφτασα, παρότι οψιμαθής, μετά από ένα μικρό χρονικό διάστημα να μπορώ στα βασικά να εξυπηρετούμαι, να παίρνω και να στέλνω ημέιλ και να γράφω  ένα κείμενο. ΄Είχα την αίσθηση του μαθητή της Α΄ τάξεως του δημοτικού, γιατί όλα μου ήταν πρωτόγνωρα, όχι μόνο ο χειρισμός, αλλά πιο πολύ η καινούργια γλώσσα ενός πολύπλοκου και ακατανόητου κόσμου της ηλεκτρονικής. Άρχισα να γράφω κατ΄ευθείαν στην οθόνη κι εκεί να διορθώνω, να συμπληρώνω, να καταργώ, να αρχειοθετώ, να αποθηκεύω κ.λπ.

  Ε, σήμερα, βέβαια,  βρίσκομαι σε πολύ καλύτερη κατάσταση. Με το νέο μου λάπτοπ, το ASUS Vivobook,   απολαμβάνω και θαυμάζω το απέραντο της γνώσης, της έρευνας, των πληροφοριών, το ασύλληπτο των δυνατοτήτων που έχει. Nα έχεις όλο τον κόσμο μπροστά σου! Και σκέφτομαι  σε πόση μοναξιά  θα πέφτουν όσοι είναι ηλεκτρονικά απαίδευτοι, όσοι αγνοούν τη νέα τεχνολογία, η οποία θεωρείται επανάσταση  πιο μεγάλη και από την ανακάλυψη της τυπογραφίας, τον 15^ο αι.

Έτσι σήμερα συνταξιούχος περνώ πολύ χρόνο  μπροστά στην οθόνη διαβάζοντας ή γράφοντας ή διασκεδάζοντας ή βλέποντας στο σκάιπ τη λατρεμένη μου μικρή Σεβήρα! Και γράφω αυτά εδώ για να δει πώς ο παππούς ανέβηκε σκαλί σκαλί στα γράμματα, αγάπησε τα βιβλία ( ιδιαίτερα τα βιβλία για παιδιά) αλλά και το γράψιμο. 

Μου άρεσε να γράφω, να μελετώ, να ερευνώ. Έτσι είχα ανακαλύψει τον τρόπο πώς γεννιούνται οι ιδέες μέσα μου, πώς ανακαλύπτω ανησυχίες κάτω από την κρούστα της  άγνοιας, σαν τα νιόφυτα στον φρεσκοσκαμμένο και ποτισμένο κήπο που τινάζουν στο φως αδιόρατα στην αρχή, φανερά εν συνεχεία, τη φιλοδοξία της ύπαρξής τους. Δίνοντας «σώμα» και πνοή σε άυλα πράγματα, μιας άυλης πραγματικότητας, νόμιζα (και νομίζω ακόμη) πως γινόμουν μέτοχος ενός ανώτερου κόσμου, πολίτης , όπως λέει ο Καβάφης, στων Ιδεών την πόλη! Πιστεύω πως έχω την πιο ευλογημένη συνήθεια ( όπως και πολλοί άλλοι, βέβαια), να διαβάζω βιβλία, να γράφω βιβλία, να στοχάζομαι γράφοντας και να γράφω στοχαζόμενος. Να βυθοσκοπώ και να βυθοσκοπούμαι, να χαίρω και να δίνω χαρά, να μοιράζω όσα έχω μέσα μου και να μοιράζομαι τη σοφία, την τέχνη και την τεχνική των άλλων συγγραφέων. Να ημερεύω το λαγό και την ύαινα που έχω μέσα μου, όπως κάθε άνθρωπος,  καθώς λέει ο Γάλλος παραμυθάς Ανρί Γκουγκό. 

Με λένε αισιόδοξο, ναι. Και θα ήθελα να πω ότι θαυμάζω τον ισορροπιστή, που από τη μια στέγη περπατώντας πάνω στο τεντωμένο σκοινί, φτάνει στην απέναντι στέγη. Χωρίς πίστη και αισιοδοξία πώς θα διανύσει κανείς το τεντωμένο σκοινί της ζωής του, το κομμάτι του χρόνου που του αναλογεί; Πώς θα γεμίσει το διάλειμμα μεταξύ γέννησης και θανάτου, αν δεν θητεύσει στη σχολή ονείρων; Και πώς θα γίνει καλός μαθητής της ζωής αν δεν τραφεί με τη σοφία των βιβλίων και την πάλη της συγγραφής; Και πώς θα ελαφρώσει το βάρος της βιοτής, αν δεν γευθεί μια άλλη αιωνιότητα, την αιωνιότητα των παραμυθιών; Μου αρέσει το λαϊκό παραμύθι που μιλάει για τη φασολιά που ανέβαινε κατακόρυφα, προς τον ουρανό. Έτσι πατάει στη γη και βυθίζει τις ρίζες στο χώμα, αλλά πασχίζει ν΄ ανέβει ψηλά, να χαρεί τον αέρα και τη θέα, να δει τον κόσμο και τα θαυμαστά του. Αυτό είναι σύγκραση ρεαλισμού και ονείρου, κάτι που το παλεύω όλη μου τη ζωή.

                                                                                     Κάτω Λεχώνια,9/8/20 Β.Αν.

Το θαυμαστό ταξίδι της νόνας Χελώνας*

 Τι συμβαίνει όταν μέσα σε ένα παραμύθι χωράει ολόκληρος ο κόσμος; Ειδικά όταν πρόκειται για ένα παραμύθι από την ταλαντούχα πένα της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, τα πράγματα γίνονται πολύ ενδιαφέροντα.

Η γνωστή και αγαπημένη ηρωίδα Νόνα-χελώνα επιστρέφει με μια νέα, συναρπαστική περιπέτεια, "Το θαυμαστό ταξίδι της νόνας χελώνας". Συντροφιά πάντα με τα εγγόνια της, ξεκινά ένα ταξίδι στην καταγωγή της γενιάς της, αφηγούμενη το μύθο της νύμφης Χελώνης και πώς μεταμορφώθηκε από όμορφη κοπέλα στο πολύ αγαπημένο ζώο, που κουβαλά πάντα μαζί του το σπίτι του. Ο μύθος μάς παραδίδεται από τον Παυσανία στον τόμο για τα Ηλιακά. Η χελώνα δεν στενοχωριέται τόσο που μεταμορφώθηκε σε ζώο όσο για το γεγονός πως δεν θα μπορούσε να βοηθήσει όποιον την είχε ανάγκη. Οι θεοί, όμως, της δίνουν τελικά λύση.

Η Νόνα-χελώνα εκφράζει την επιθυμία να γνωρίσει από κοντά την θάλασσα και τη ζωή στο βυθό και τις εξαδέλφες της, θαλάσσιες χελώνες, που ζουν εκεί. Τα εγγονάκια της εύχονται το ίδιο και τότε εμφανίζεται μπροστά τους η νύμφη Χελώνη, που τους βοηθά να πραγματοποιήσουν την επιθυμία τους.

Γιαγιά και εγγόνια ταξιδεύουν μαζί στο βυθό της θάλασσας. Βλέπουν πολλά και θαυμαστά πράγματα, μα πάνω απ' όλα συναντούν τα πρώτα τους ξαδέλφια. Στήνουν μεγάλο γλέντι με φαγοπότι και χορό. Συναντούν την γοργόνα, την ξακουστή αδελφή του Μεγαλέξανδρου, όπως λέει ο θρύλος, και τους οδηγεί στο θαλασσινό τριφύλλι, που πρέπει να το παραδώσουν στη νύμφη Χελώνη και για το οποίο έχει γραφτεί ποίημα, που έγινε τραγούδι, και η Νόνα-χελώνα με τα εγγόνια της δεν το ήξεραν. Το τριφύλλι τούς ευχαριστεί που θα το δώσουν στη Χελώνη. Η Χελώνη το δέχεται με χαρά. Οι μόνοι που δεν πιστεύουν λέξη από όλη αυτή την περιπέτεια είναι οι γονείς των μικρών.

Πολυσήμαντη και πολυεπίπεδη αποδεικνύεται η ιστορία της Λότης Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου. Η παραδοσιακή Νόνα-χελώνα επιμένει στην δύναμη του προφορικού λόγου και της αφήγησης με το να διηγείται παραμύθια στα εγγόνια της και να δυναμώνει την πίστη τους στη μαγεία του παραμυθιού. Προβάλλεται η αξία της ενσυναίσθησης και της ανοχής στο διαφορετικό, καθώς η χελώνα αποδέχεται την νέα φύση της, αλλά στενοχωριέσαι που δεν μπορεί να είναι χρήσιμη στους ανθρώπους. Οι θεοί του Ολύμπου δεν είναι εντελώς άκαρδοι. Η Αφροδίτη ακούει την έκκλησή της και τη μεταμορφώνει κατά καιρούς σε άνθρωπο. Η Χελώνη βοηθά τη Νόνα και τα εγγόνια της να ταξιδέψουν στον κόσμο του βυθού για να συναντήσουν τους κοντινούς συγγενείς τους, που είναι τόσο διαφορετικοί και τόσο ίδιοι συνάμα. Το αποκορύφωμα της μαγείας έρχεται με την εύρεση του θαλασσινού τριφυλλιού. Μαγικό είναι και το ταξίδι στην αρχαία και νέα ελληνική λογοτεχνία από την μυθολογία ως την νεοελληνική παράδοση και την σύγχρονη ποίηση του Οδυσσέα Ελύτη.

Η εικονογράφηση του Γιώργου Σγουρού με τα βασικά ζωηρά χρώματα, την τρυφερή απόδοση των μορφών με πλατιές πινελιές και την ονειρική ατμόσφαιρα ταιριάζει αρμονικά με το παιδικό κοινό της προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας που απευθύνεται το βιβλίο.

Καλή ανάγνωση!

*Το θαυμαστό ταξίδι της νόνας χελώνας
Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου
Εκδόσεις Πατάκη, 2019
Εικονογράφηση: Γιώργος Σγουρός
Ηλικία: 4+

(*) Δημοσιεύτηκε στο :

https://paidiko-efivikovivliokaipaidi.blogspot.com/2019/?m=0&fbclid=IwAR0XU-BqHI_pqVSgZdsFTxUZHziBPitoN1RolZKcSjesoFsvWTP_fCDnorg

«Ήτανε μια φορά κι έναν καιρό»… και γράφτηκαν τρία υπέροχα παραμύθια!

                            

 Γράφει η Ελένη Μπετεινάκη*

Γιατί τα δάκρυα σαν στεγνώσουν έχουν  μια γλυκόπικρη γεύση και μια μαγεία που ακουμπά μοναδικά στην ψυχή και μεγαλώνουν την αγάπη και φέρνουν πάντα στο τέλος τη χαρά και την κάθαρση…

«Ήτανε μια φορά κι έναν καιρό»… και γράφτηκαν τρία υπέροχα παραμύθια!

Καιρό είχα να βυθιστώ στην μαγεία των καλών, των «αληθινών» παραμυθιών. Εκείνων που σε ταξιδεύουν στο παρελθόν, σε ένα κόσμο που όλα όσα συμβαίνουν είναι άδικα, παράλογα και μαγικά. Και όταν η απελπισία πάει να κυριαρχήσει παντού, βρίσκεται πάντα ένα γενναίος άνδρας που φέρνει την κάθαρση και κερδίζει την αγάπη, την εκτίμηση, το θαυμασμό.

Ο Νικήτας είναι εκείνο  το ατρόμητο  παλληκάρι και των τριών παραμυθιών. Είναι ο ήρωας που όλοι θέλουμε να έχουμε δίπλα μας, αν όχι να ταυτιστούμε παντελώς μαζί του. Στην πρώτη ιστορία ψάχνει να φέρει πίσω τη χαρά στους συνανθρώπους του. Την χαρά που την κρατά «φυλακισμένη»   με την συμπεριφορά του ο τύραννος μιας χώρας. Οι φόροι αβάσταχτοι, η δουλεία των ανθρώπων  αδιαπραγμάτευτη, η χαρά χαμένη από τη ζωή, τα πρόσωπα όλων, ακόμα και από τα παιδιά. Αναλαμβάνουν δράση οι συμβουλάτορες του τυράννου και  τον καθοδηγούν να δώσει κάτι στο λαό, να «φτιάξει» μια χαρά,  και  τα πράγματα αρχίζουν λίγο  να αλλάζουν. Κανείς όμως δεν χαίρεται με το στανιό, επειδή έτσι κάποιος απλά τους διέταξε… Σκέφτηκε ο τύραννος μια  δοκιμασία για να μην τους κλείσει όλους στη φυλακή, κι έλαχε ο κλήρος στον  Νικήτα που ήταν ατρόμητος κι άφοβος στα δύσκολα.. Το θάρρος του   γενναίου, το μεγαλείο της ψυχής  και η κατάκτηση του στόχου  νικούν τις δυσκολίες και τότε το  καλό αντρειεύει. Η ζήλια όμως, το κακό πείσμα και η ματαιοδοξία του τυράννου ωθούν στο θάνατο τον ίδιο τον δυνάστη που προσπαθεί να ξεπεράσει την ικανότητα του ατρόμητου νέου. Κι έρχεται  η λύτρωση, η κάθαρση και αποκαθίσταται  η τάξη της χώρας και το χαμόγελο επιστρέφει στα χείλη και τις ψυχές όλων.

Η κακία, η αδικία κι ο εγωισμός θίγονται με τον μοναδικό τρόπο που ξέρουν μόνο τα παραμύθια σε τούτη εδώ την ιστορία…

 Στο δεύτερο παραμύθι θα δοκιμαστεί και θα θριαμβεύσει η αγάπη.

Η Ερμιόνη, ξακουστή για τα χαρίσματα της με εξυπνάδα περισσή θα διαλέξει τον σύντροφο της ζωής της, μοναχή της.  Θα δοκιμάσει την αγάπη του καθενός από όλους όσους μαζευτούν στον κήπο της, παλικάρια ξακουστά, άρχοντες κι αφεντάδες,  από τα δώρα που θα της προσφέρει ο καθένας τους κι από τα λόγια που θα της πουν….Και γέμισε ο τόπος διαμάντια και σμαράγδια, φορέματα μεταξωτά και άλλα πολύτιμα αντικείμενα που δείχνανε , νομίζανε οι αρχόντοι, την δύναμη και την ομορφιά της αγάπης…

Μόνο ο Νικήτας που κανείς δεν γνώριζε από που είχε έρθει, κρατούσε ένα κατακόκκινο τριαντάφυλλο για δώρο στην όμορφη κοπέλα. Κι εκείνη τους «δοκίμασε » ξανά΄, θέλοντας να ακούσει τον τρόπο που θα πρόφεραν μονάχα τ όνομά της… Την Τρίτη φορά που τους έβαλε μια πιο δύσκολη δοκιμασία, κατάλαβε πως κανένας δεν μπορούσε να δουλέψει με χαμόγελο και ομορφιά στην ψυχή του και διάλεξέ για ταίρι της το όμορφο παλικάρι….

Η ταπεινότητα, η συμπροφορά, η ευγένεια και η αλήθεια που κρύβει ένα απλό χαμόγελο υπερτερούν σαν αρετές κι είναι πολυτιμότερα απ΄ όλα τα χρυσάφια του κόσμου σε μια ζήση που θέλει διάρκεια, ψυχή και αγάπη. Γιατί ο πλούτος της ψυχής είναι πάντα κρυμμένος στα απλά , τα καθημερινά ,  τα «τιποτένια»…

Το τρίτο παραμύθι είναι ακόμα πιο ονειρικό και μαγικό και από εκείνα που γεμίζουν ομορφιά τη δική μας ψυχή πιότερο απ’ οτιδήποτε άλλο….

Η Νικήτας λίγο πριν παντρευτεί την Ερμιόνη , την εκλεκτή της καρδιά του, θέλει να μάθει που πάνε τα δάκρυα σαν στεγνώσουν…. Και φεύγει και ξενιτεύεται και ψάχνει να μάθει, να δει ,να καταλάβει. Δύσκολη τούτη η πεθυμιά που φέρνει δάκρυα πολλά και στα δικά του  μάτια. Μόνο ένα τόσο δα μικρό ψαράκι θα  έχει τη σοφία της φύσης και της σύνεσης και του ονείρου και θα του εξηγήσει   τούτα τ΄ ανεξήγητα συμβάντα… Θα καταλάβει πως μπλέκονται τα δάκρυα της χαράς με εκείνα της λύπης και πως  μόνο η θάλασσα μπορεί να τα καταλάβει….

Κι η μαγεία της ιστορίας κλείνει με τρόπο ονειρικό κι όπως καλά γίνεται πάντα στα παραμύθια αφήνοντας μια γεύση γλυκιά στην ψυχή που θέλει να την κρατήσει για μέρες πολλές….

Η κ. Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου δεν χρειάζεται πλέον ιδιαίτερες συστάσεις. Είναι η πιο αγαπημένη γιαγιά στη χώρα μας, που ακόμα γράφει παραμύθια μαγικά. Είναι η πιο σύγχρονη παραμυθογραφούσα που ξέρει και μαγεύει τις παιδικές ψυχές και χαρίζει απλόχερα όσα και τα σημερινά παιδιά έχουν απόλυτη ανάγκη για να μεγαλώσουν. Την δύναμη των παραμυθιών, του λόγου, της φαντασίας  και των σπουδαίων ιστοριών που δύσκολα και πιο σπάνια γράφονται στις μέρες μας. Όπως εκείνα τα παλιά παραμύθια που δίδασκαν χωρίς περιττά λόγια κι είχαν κρυμμένα στις λέξεις  τους όλες τις αρετές, τα καλά καμωμένα, τα σοφά και ταιριαστά κι όλα τα μαγικά που χρειάζεται η ψυχή για να πάρει ανάσα, η παιδική ανεμελιά να σκεφτεί, να νοιώσει, να ταυτιστεί , να πάει παραπέρα χωρίς ιδιαίτερους διδακτισμούς και αναλύσεις….

Τρία παραμύθια μαγικά, για το θάρρος, την τόλμη, τη σοφία , τη γνώση, την υπομονή. Την καρτερία που ξέρει να ανταμείβει, την ταπεινότητα, την ευγένεια και τη χάρη. Την αγάπη στον συνάνθρωπο, την αλληλεγγύη και το πετάρισμα της ψυχής να φτάσει όσο πιο μακριά μπορεί να γνωρίσει τι άγνωστο, το ακατόρθωτο. Να συλλέξει  εμπειρίες και διαφορετικές νοοτροπίες, απόψεις, σκέψεις. Να νικήσει για χάρη της αγάπης στους πιο δύσκολους αγώνες, να προσφέρει την ευγένεια με την απλότητα και τη γνώση της ψυχής. Λόγος πολύτιμος, γραπτός που «θέλει τα διήγαται» ….

 Να τα διαβάσετε όλα τούτα τα παραμύθια. Να θυμηθείτε τις γιαγιάδες των δικών μας των καιρών, να τα χαρίσετε στα παιδιά μας που τόσο πολύ τα έχουν ανάγκη κι ίσως τότε όλοι μας να  ανακαλύψουμε που στ ΄αλήθεια κρύβεται η αγάπη, η χαρά και τα δάκρυα σαν πάνε να στεγνώσουν…. Κι αφεθείτε επίσης στη μαγεία που προσφέρει  και η μοναδική Κατερίνα Βερούτσου με τις εικόνες της, που σε ταξιδεύουν σε χώρες παραμυθένιες, αέρινες και άλλων καιρών…

Για κάθε άνθρωπο που αγαπά τα παραμύθια και την ανάταση της ψυχής του.

*Η χαρά, η αγάπη και τα δάκρυα, Λότη Πέτροβιτς – Ανδρουτσοπούλου, εικ : Κατερίνα Βερούτσου, εκδ. Σαΐτης

 Περισσότερες πληροφορίες: https://saiti.gr/product/i-chara-i-agapi-kai-ta-dakrya/

https://zhtunteanagnostes.blogspot.com/

*Η Ελένη Μπετεινάκη είναι νηπιαγωγός

Δημοσιεύτηκε στο

https://www.cretalive.gr/culture/ta-paramythia-toy-sabbatoy-29-06-2019-965424?fbclid=IwAR1rrOeAo7H8tmYXK-Vzh3biCGIhUy2S6QW9LyDwZ8I8YjrvCcpZSbBUUJk

https://www.cretalive.gr/apopseis/i-hara-i-agapi-kai-ta-dakrya-sta-paramythia-tis-tritis?fbclid=IwAR1GzKlB5RyimgTlOUrI9dVjS4HXGSRG6Mg3FckM81WvdLR-T65BRhgO83s