Ο «γεωργός»*

Μνήμη Αντώνη Χρ. Τσακίρη

3.11.1930 – 22.8.2006

 

Ο Παντελής Πρεβελάκης έγραφε κάπου «φέρτε μου τους ξωμάχους να τους φιλήσω τα χέρια». Σ΄ αυτούς λοιπόν, τους «ξωμάχους» που μια τέτοια τιμή τους έπρεπε, πιστεύω πως ανήκε κι ο Αντώνης Χρ. Τσακίρης, όσο κι αν ίσως ξαφνιάζει τούτη η άποψη όσους, καίτοι φίλοι, δεν έτυχε να μάθουν πολλά για τη βιoτή και την πορεία του.

     Σχετικά με το πρώτο του επάγγελμα, εκείνο του ξωμάχου στην κυριολεξία, που το άσκησε για λίγο στα εφηβικά του χρόνια, καθώς και για την ιδιαίτερη πατρίδα του, τη Νεοχωρούδα του Νομού Θεσσαλονίκης, ο ίδιος διηγόταν γελώντας, με τη γνωστή του ηδύτητα, το εξής φαιδρό περιστατικό:

     Αρχές της δεκαετίας του 1970 – ίσως τη χρονιά που ανέτειλε ξανά το περιοδικό Ευθύνη** να ήταν, γι’ αυτό και τα τρεχάματά του πολλά – βιαστικός και γοργοπερπάτητος όπως πάντα, διέσχισε μια μέρα την οδό Σταδίου όταν είχε ήδη ανάψει το κόκκινο φως για τους πεζούς. Αυστηρή τότε η επιτήρηση της τροχαίας (τα λογής οδικά «εγκλήματα» λιγοστά εκείνα τα χρόνια και με τι άλλο ν’ ασχοληθεί), γι’ αυτό και οι παραβάτες πεζοί πλήρωναν πρόστιμο. Ο τροχονόμος λοιπόν τον σταμάτησε και ζήτησε την ταυτότητά του. Η φωτογραφία τον έδειχνε αμούστακο παλικαράκι, όμως η φυσιογνωμία του ίδια, παρά τις τρεις σχεδόν δεκαετίες που είχαν μεσολαβήσει από την έκδοσή της. Το βλέμμα του τροχονόμου στάθηκε στο αναγραφόμενο επάγγελμα, έπειτα στον τόπο γέννησης. «Γεωργός, ε;» κούνησε το κεφάλι. Και χωρίς να περιμένει απάντηση, πρόσθεσε: «Να προσέχεις, άνθρωπέ μου, η Αθήνα δεν είναι χωράφι, εδώ είναι πόλη δεν είναι Νεοχωρούδα!» Κι απομακρύνθηκε χωρίς να «κόψει» πρόστιμο, χωρίς να προσέξει καν το συγκρατημένο γέλιο του «γεωργού»!

 

Θυμάμαι ακόμα την ιλαρότητα που απλώθηκε στο γραφείο – στην Αποστολή Ελλάδος της Διακυβερνητικής Επιτροπής Μεταναστεύσεως εξ Ευρώπης (ICEM/ΔΕΜΕ***) – τη μέρα που μας διηγήθηκε το περιστατικό. Γελάσαμε όλοι με την καρδιά μας, γιατί όλοι γνωρίζαμε ότι ο «γεωργός» είχε οργώσει από καιρό ανατολή και δύση ως απεσταλμένος της ICEM για την εφαρμογή των προγραμμάτων της, που όλα απέβλεπαν στην προστασία και την αποκατάσταση μεταναστών και προσφύγων. Εκεί, στη διεθνή αυτή οργάνωση τον είχα γνωρίσει από το 1958, όταν, αναζητώντας βιοποριστική εργασία, έγινα κι εγώ νεαρή συνάδελφος, πολύ σύντομα και φίλη αδελφική. Εκείνα τα χρόνια είχε ήδη γυρίσει όλη τη Λατινική Αμερική και κάμποσες χώρες της Ευρώπης. Και τα ταξίδια του μέσα κι έξω από την Ελλάδα – στη Β. Αμερική, στην Αυστραλία, στη σπαρασσόμενη Αφρική, στη φλεγόμενη Μέση Ανατολή, στην πληγωμένη Κύπρο, στα ταραγμένα Βαλκάνια - συνεχίζονταν αδιάκοπα, συνεχίστηκαν σχεδόν ως το τέλος της ζωής του. Οι σπάνιες ικανότητες, το υψηλό ήθος, ο γρήγορος νους, η ταχύτητα και η αποτελεσματικότητα των ενεργειών του, ο απαράμιλλος τρόπος που «εμάχετο» ειρηνικά «έξω», τον είχαν αναδείξει πολυτιμότατο, αναντικατάστατο υψηλόβαθμο στέλεχος, γι’ αυτό και η ΔΕΜΕ – ή ΔΟΜ (Διεθνής Οργανισμός Μεταναστεύσεως***), όπως μετονομάστηκε αργότερα – δε θέλησε ν’ αποχωριστεί τον «ξωμάχο» της ούτε καν όταν συνταξιοδοτήθηκε.

Αντώνης Χρ. Τσακίρης

     Κοσμογυρισμένος χωρίς ίχνος ψευτο-κοσμοπολιτισμού, έμενε πάντα σ’ επαφή με τον τόπο και τις ρίζες του. Ευπροσήγορος, φιλικός, απόλυτα συνεργάσιμος με τους ξένους όταν οι περιστάσεις το απαιτούσαν∙ προσηνής, εγκάρδιος, ένθερμος πατριώτης με τους ομοεθνείς του όποτε χρειαζόταν. Αφοσιωμένος στα καθήκοντά του, «γεωργούσε» φιλόπονα τις συνθήκες για να ευοδωθούν οι σκοποί της διεθνούς οργάνωσης που υπηρετούσε με ευσυνειδησία και έγνοια πραγματική για το συνάνθρωπο οποιασδήποτε προέλευσης, φυλής ή καταγωγής. Παράλληλα, ήταν πάντα ένας εν εγρηγόρσει πολίτης της χώρας του, αποδεικνύοντας έτσι και με το δικό του παράδειγμα το γνωστό αξίωμα ότι για να υπηρετήσει κανείς σωστά τη διεθνή κοινότητα, πρέπει να έχει συναίσθηση του έθνους όπου ανήκει και αγάπη για την πατρίδα του. Γιατί μόνο τότε, ως γνήσιος φιλόπατρις, είναι σε θέση ν’ αντιληφθεί τη φιλοπατρία των άλλων, άρα και το άχθος που συνεπάγεται ο ξενιτεμός και η προσφυγιά, δεινά που προσπαθούσε ν’ απαλύνει η ΔΕΜΕ – τώρα ΔΟΜ.
 

     Τρανό παράδειγμα της φιλοπατρίας και της έγνοιας του για τα κοινά ήταν και η στοργή και η αφοσίωση με την οποία περιέβαλλε την Ευθύνη*** και τις «Εκδόσεις των Φίλων». Πεδίο επίπονο, κοπιώδες κι αυτό, όπου ο «γεωργός» εκαλείτο να αρώσει το έδαφος για να σπείρουν οι συνεργάτες το σπόρο τον καλό του πνεύματος και του λόγου. Αθόρυβος μαχητής για το σωστό και το δίκιο, στάθηκε ανιδιοτελής εργάτης και καλλιεργητής του χώρου του εκδοτικού, για να βρουν τόπο και τρόπο να βλαστήσουν ουσιώδη, πολύτιμα κείμενα, σε τοπίο όπου έβριθαν και βρίθουν αγκάθια, ζιζάνια και πάσης φύσεως άχρηστα αγριόχορτα με οίηση περισσή.

     Πολλές φορές αναρωτήθηκα πώς και δεν απελπίζεται με τόσες αντιξοότητες, με τέτοιες αποκαρδιωτικές συνθήκες, με τόσες απρόβλεπτες και συχνά ανυπέρβλητες δυσκολίες. Η απάντηση ερχόταν από μόνη της. ΄Ενας «γεωργός» δε χάνει ποτέ την ελπίδα του. Ξέρει ότι «ελπίδα είναι να γνωρίζεις πως η κατάσταση δεν είναι καλή και ν’ αγωνίζεσαι να τη βελτιώσεις». Μια τέτοια ελπίδα εμψύχωνε και καθιστούσε ακούραστο τον Αντώνη Τσακίρη. Γιατί παιδιόθεν είχε μάθει ότι «επ’ ελπίδι οφείλει ο αροτριών αροτριάν».

     Καθαρός τη καρδία, αφού τίμια πορεύτηκε στη ζωή του, όντας πάντα ταπεινός, ακάματος και χαμηλότονος «ξωμάχος» για το κοινό καλό, φίλος πιστός, καλός πατέρας και σύζυγος, ασφαλώς και «τον Θεόν είδε» ως μακάριος την ημέρα της εκδημίας του, ασφαλώς και κοντά Του αιώνια αναπαύεται. Σε μας δε μένει τώρα παρά να πράξουμε ότι παράγγελνε ο Πρεβελάκης: Να φιλήσουμε νοερά μ’ ευγνωμοσύνη τα χέρια του «γεωργού» που τόσο κοπίασε για τους άλλους και τόσους πνευματικούς καρπούς έφερε στο φως.

______________________

 

* Δημοσιεύτηκε στον τόμο που εξέδωσε στη μνήμη του το περιοδικό Εὐθύνη το 2009. Χαράγματα για τον Αντώνη Χρ. Τσακίρη δημοσιεύτηκαν και στο τεύχος 417-Σεπτέμβριος 2006 του περιοδικού.

 **Σχετικά με το περιοδικό Εὐθύνη:

http://www.filologoi.gr/viewtopic.php?f=33&t=274
https://eythini.wordpress.com/%CF%83%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC/

 *** http://greece.iom.int/about-iom

        https://www.facebook.com/IOMGreece?fref=ts