Η γυναίκα και η παιδική λογοτεχνία (9-τελευταίο)

Συνέχεια από την προηγούμενη ανάρτηση
Από το βιβλίο μου Μιλώντας για τα παιδικά βιβλία (Καστανιώτης 1983, 1987 - εξαντλημένο[1]).

 Και στο σημείο αυτό, να που ήρθε η ώρα να γυρίσω στην  «προφήτισσά» μας και στο πρώτο σωστό φεμινιστικό μας βιβλίο. Στο Παραμύθι χωρίς όνομα είναι η Γνώση που εμπνέει το Συνετό και ζευγαρώνει μαζί του για το όφελος του κοινωνικού συνόλου αλλά και να αποκατασταθεί η αρμονία στη μέσα και την έξω του ανθρώπου φύση. Είναι η Φρόνηση που καθοδηγεί για να ξυπνήσουν τελικά από το λήθαργο της κακομοιριάς και της ντροπής οι Μοιρολάτρες και να θαυματουργήσουν. Να σε τι επίπεδο έβλεπε, προφητικά, το όλο θέμα της ισοτιμίας των δύο φύλων η Πηνελόπη Δέλτα. Δεν είχε τόση σημασία αν γυναίκες μαγείρευαν στο μεγάλο καζάνι για να φάει ο στρατός. Σημασία είχε που ξύπνησε η ανάγκη στους ανθρώπους για αξιοπρέπεια. Η αξιοπρέπεια είναι λέξη γένους θηλυκού. Το νόημά της δεν έχει γένος.

     Βιβλία όμως που να τοποθετούν σε ορθή βάση την ισοτιμία του αρσενικού και του θηλυκού στοιχείου δεν μπορούν παρά να γραφούν από ώριμες προσωπικότητες. Η ανάγκη λοιπόν ξεκινάει από την επίτευξη αρμονίας στον ψυχικό κόσμο των συγγραφέων για παιδιά. Όπως λέει η ξένη συγγραφέας παιδικών βιβλίων Mollie Hunter, «δεν υπάρχει βιβλίο που να λέει κάτι αξιόλογο, αν πρώτα αυτό το κάτι δεν το είπε η ζωή στο συγγραφέα του∙ που πρέπει μέσα του να έχει σχηματίσει τη δική του φιλοσοφία, τις δικές του ιδέες, το δικό του πνεύμα. Τούτη η βασική διαδικασία πρέπει να έχει συντελεστεί από πριν, για να είναι δυνατή η λογοτεχνική δημιουργία […] και λόγω ειδικών ευθυνών, η αλήθεια τούτη αφορά πολύ περισσότερο το συγγραφέα που θέλει να γράψει για παιδιά. Ειδικά για το συγγραφέα αυτόν, το ταλέντο μόνο δε φτάνει – οπωσδήποτε όχι. Ακούστε λοιπόν όλοι εσείς, κριτικοί, εκδότες, γονείς, δάσκαλοι, εσείς που θα πάρετε στα χέρια σας ένα παιδικό βιβλίο. Πρέπει να υπάρχει ένα ολοκληρωμένο πρόσωπο πίσω απ’ το βιβλίο αυτό»[2].

 Ένα πρόσωπο – οφείλω τώρα εδώ να σημειώσω εγώ – που στο μέλλον δεν θα πρέπει πια να προσέχουμε αν είναι άντρας ή γυναίκα. Σε κοινωνίες όπου πραγματικά ισότιμα θ’ αντιμετωπίζονται τα δύο φύλα και οι «συγκαταβάσεις» θα έχουν εκλείψει μαζί με τους «προστατευτικούς θαυμασμούς», το αν είναι περισσότερες ή λιγότερες οι γυναίκες που γράφουν για παιδιά δεν θα πρέπει ν’ αποτελεί γεγονός ιδιαίτερα αξιοπαρατήρητο, δεν θα πρέπει να έχει καν σημασία. Όπως δεν έχει σημασία το γένος των λέξεων, αλλά το πνεύμα που μεταδίδουν. Μπορεί σήμερα ν’ αποτελεί ακόμα φεμινιστικό επιχείρημα ότι η ειρήνη, η κατανόηση, η αγάπη, η ζωή είναι λέξεις γένους θηλυκού και ο πόλεμος, ο εγωισμός, ο φθόνος και ο θάνατος γένους αρσενικού. ΄Ομως προσέξτε το γένος των λέξεων: δικτατορία - κοινοβουλευτισμός∙ καταδυνάστευση - αλτρουϊσμός∙  αυταρχικότητα - αλληλοσεβασμός∙ πυρηνική καταστροφή – αφοπλισμός. Δείτε την πληρότητα που δηλώνουν, άσχετα από το γένος τους,  οι λέξεις: εκδημοκρατισμός, ελευθερία, εντιμότητα, ανθρωπισμός, χριστιανισμός, ανεξιθρησκία – και αφήνω τον κατάλογο ανοιχτό για να τον συμπληρώσει καθένας κατά την κρίση του.

        Πνεύμα τέτοιας πληρότητας θα πρέπει, θαρρώ, να διέπει τα σύγχρονα βιβλία για παιδιά – τούτη είναι η σημερινή ανάγκη, ως προς το θέμα της θέσης της γυναίκας. Και δεν έχω αμφιβολία ότι όσο τα πνεύματα θα ηρεμούν, τόσο οι γυναίκες-συγγραφείς, που προς το παρόν τουλάχιστον πλειοψηφούν, και πάλι θα θαυματουργήσουν, προσθέτοντας πολλές ακόμη σελίδες στην ήδη πολύτιμη προσφορά τους,

---

[1] http://www.loty.gr/meletimata_analyt_1.htm    

[2] Mollie Hunter: Talent is not enough – on writing for children, New York, Harper & Row, 1976, sel. 30.