Ένα μυστικό + δύο για ένα βιβλίο

Το ELNIPLEX μού ζήτησε να αποκαλύψω ένα «μικρό μυστικό» σχετικά με το βιβλίο μου Ο χορός του μαύρου πελαργού (Πατάκης, 2019). Μεταφέρω εδώ την απάντησή μου, όπως δημοσιεύτηκε:]

Η Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου, BOOK SECRET στο ELNIPLEX για το βιβλίο της “Ο χορός του μαύρου πελαργού”

“Μου ζητάτε ένα «μικρό» μυστικό κι εγώ  λέω να σας πω δύο μικρά κι ένα μεγάλο! Το πρώτο «μικρό» είναι  ότι  αυτά που εξιστορεί ο πολύπαθος παππούς Νικόλας στο βιβλίο,  στηρίζονται σε πραγματικά περιστατικά και ιστορίες βασανισμένων ανθρώπων που γνώρισα υπηρετώντας για τον βιοπορισμό μου επί 27 χρόνια στον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης. Το δεύτερο «μικρό» είναι  ο απέραντος θαυμασμός μου για τον ποντιακό Ελληνισμό, το θάρρος του να επιζήσει παρά τη γενοκτονία που υπέστη, και τη θαυμαστή συνοχή του.

Το «μεγάλο» τρίτο, τώρα, θέλει κάποια επεξήγηση. Σημειώνω λοιπόν τα εξής: Βασική αρχή που υποστηρίζει από τη σύστασή της η Διεθνής Οργάνωση Βιβλίων για τη Νεότητα –ΙΒΒΥ (την οποία υπηρέτησα εθελοντικά επί τριάντα χρόνια και εξακολουθώ να τη στηρίζω ως επίτιμο μέλος της πια), είναι η δημιουργία «βιβλιογέφυρας», που θα προάγει όχι μόνο τη διεθνή κατανόηση με στόχο την ειρηνική συνύπαρξη των λαών, αλλά θα γεφυρώνει και τα πάσης φύσεως κοινωνικά και πολιτικά «χάσματα» που δημιουργούν αντιπάθειες ή εχθρότητες. Μεταξύ αυτών είναι βέβαια και το χάσμα των γενεών. 

Στις μέρες μας αυτό το «χάσμα», αν και όπου εμφανίζεται, τείνει να πάρει τη μορφή του λεγόμενου «ηλικιακού ρατσισμού» με έκδηλα τα στοιχεία της απαξίωσης ακόμα και της περιφρόνησης των ηλικιωμένων. Δεν έχει παρά να κοιτάξει κανείς σε συχνά δημοσιεύματα, σκίτσα, ανέκδοτα ή γελοιογραφίες, όπου οι ηλικιωμένοι παρουσιάζονται κατά κανόνα με ασέβεια και διάθεση γελοιοποίησης. Ή με διάθεση να υπονοηθεί ότι αποτελούν «βάρη» του κοινωνικού συνόλου, ιδίως σε εποχές οικονομικής κρίσης. Η γνωστή θέση ότι ο πολιτισμός μιας κοινωνίας κρίνεται από τη στάση της απέναντι στα παιδιά και τους γέροντες αγνοείται ή περιφρονείται. 

Η απαξιωτική αυτή έφεση έφτασε να επηρεάζει ακόμα και παρουσιαστές παιδικών βιβλίων, οι οποίοι μιλούν για «επιστροφή του συντηρητισμού» στην παιδική/νεανική λογοτεχνία, θεωρώντας αναχρονιστικά και «συντηρητικά» τα παιδικά/εφηβικά βιβλία που ασχολούνται με τις σχέσεις εγγονών και παππούδων/ γιαγιάδων.

Η άποψη αυτή δεν με βρίσκει, βέβαια, σύμφωνη, γι’ αυτό και η τρίτη ηλικία, αλλού λιγότερο αλλού περισσότερο, έχει το ρόλο της στα περισσότερα από τα βιβλία μου. Ήταν ωστόσο φυσικό, λόγω όσων προανέφερα, να με απασχολήσει εντονότερα σε πρόσφατα έργα μου για μικρά ή για μεγάλα παιδιά: «Το φιλί της λύκαινας» – 2016, «Η μικρή πολύχρωμη γιαγιά μου» -2017 και τώρα «Ο χορός του μαύρου πελαργού».

Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου
Για το elniplex, Ιούλιος 2019

 

Δημοσιεύτηκε στο : https://www.elniplex.com/%ce%bb%cf%8c%cf%84%ce%b7-%cf%80%ce%ad%cf%84%cf%81%ce%bf%ce%b2%ce%b9%cf%84%cf%82-book-secret-%cf%84%ce%bf-%cf%87%ce%ac%cf%83%ce%bc%ce%b1-%ce%b3%ce%b5%ce%bd%ce%b5%cf%8e%ce%bd-%cf%80%ce%ae%cf%81%ce%b5-%cf%84%ce%b7-%ce%bc%ce%bf%cf%81%cf%86%ce%ae-%ce%b7%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%b9%ce%b1%ce%ba%ce%bf%cf%8d-%cf%81%ce%b1%cf%84%cf%83%ce%b9%cf%83%ce%bc%ce%bf%cf%8d/?fbclid=IwAR3bAyOoRhRDJjAVsdpRxoNOUsHFu1dMIG0CIOXZJ7mzY2QLkTaYYWsNeJw

ΔΙΑΒΑΣΑΜΕ... Το φιλί της λύκαινας

Γράφει η Μένη Πουρνή:

Το φιλί της λύκαινας - ένα χρονικό των καιρών μας

Πιστή στην μακροχρόνια παράδοσή της, ποιοτικών βιβλίων παιδικής και εφηβικής λογοτεχνίας, η Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου μάς εκπλήσσει ευχάριστα με κάθε νέα έκδοση βιβλίου της το οποίο αποτελεί και εκδοτικό γεγονός για το λογοτεχνικό αυτό είδος.

     Στο νέο της βιβλίο με τον μυστηριώδη και αινιγματικό τίτλο Το φιλί της λύκαινας  η συγγραφέας καταφέρνει να μαγνητίσει ξανά το ενδιαφέρον μας βαδίζοντας και πάλι στα γνωστά της μονοπάτια της ιστορίας, παλιότερης και σύγχρονης.

     Το βιβλίο διαλέγεται με δύο γενιές που έχουν κάποιο χρονικό χάσμα ανάμεσά τους το οποίο αναλαμβάνει να καλύψει η στενή σχέση που αναπτύσσεται στους δύο εκπροσώπους της. Ένας παππούς και ένας εγγονός, ο Πέτρος και ο Φραγκίσκος, συναντιούνται μετά από πολλά χρόνια και γνωρίζονται από την αρχή καθώς η μητέρα του δεν διατηρούσε πολύ στενές σχέσεις με τον παππού Πέτρο. Η συνάντηση γίνεται μάλλον μυστικά με την μεσολάβηση του πατέρα του Φραγκίσκου και γνωστού ήρωα και από άλλα βιβλία της συγγραφέως, αρχαιολόγου, Αλέξη Νόιγκερ. Μαζί του ο παππούς έχει και μια παράξενη σκυλίτσα.

     Ο Φραγκίσκος, που ο παππούς τον φωνάζει Φραγκή, θέλει να μάθει όλη την αλήθεια για τις δύσκολες σχέσεις του με την μητέρα του, Δάφνη. Στη ζωή του παππού του υπάρχει και μία γυναίκα που δεν είναι η γιαγιά του, η Αγγελίνα. Τελικά παππούς και εγγονός καταλήγουν να ταξιδέψουν στην Αμφίπολη από όπου ο παππούς κατάγεται και έχει κτήματα. Εν τω μεταξύ έχει ήδη αρχίσει να ξετυλίγεται το κουβάρι της ζωής του παππού Πέτρου. Αν και η ζωή δεν τον ευνόησε εξ αρχής ο παππούς έχει καταφέρει να ζήσει μία πολύ ενδιαφέρουσα και γεμάτη ζωή και να δει από κοντά, αν και όχι ως πρωταγωνιστής σημαντικά ιστορικά γεγονότα που διαμόρφωσαν την εικόνα του κόσμο μας, όπως είναι σήμερα. Μαζί του ταξιδεύουμε σχεδόν σε κάθε γωνιά της γης και μαθαίνουμε για πρόσωπα και πράγματα, που αν και βρίσκονται χιλιάδες χιλιόμετρα μακριά μας, με τις εξελίξες στις μεταφορές και την τεχνολογία, σχεδόν πια μας αγγίζουν.

     Η δράση καλύπτει και τις εξελίξεις των τελευταίων χρόνων στην Ελλάδα χωρίς να υπάρχει κάποιου είδους κρίση από την πλευρά της συγγραφέως που αφήνει τα γεγονότα να μιλήσουν κυρίως μέσα από τη ζωή της οικογένειας.

     Στο τέλος του βιβλίου ο ήρωάς μας θα κληθεί να πάρει μία γενναία απόφαση και να απαντήσει σε ένα δίλημμα που απασχολεί πολλούς συμπατριώτες μας.

     Το βιβλίο αποτελεί έναν ιστορικό πίνακα του παρελθόντος και του παρόντος. Η ιστορία διατρέχει ολόκληρο τον κορμό της δράσης αλλά δεν κλέβει την παράσταση από τους ήρωες λειτουργώντας ως το ιδανικό σκηνικό για να εκτυλιχθούν οι πράξεις τους. Ανεξάρτητα αν είναι κανείς ή όχι, λάτρης και γνώστης της ιστορίας, το βιβλίο διαβάζεται ευχάριστα και πολύ συχνά δίνει ερεθίσματα για περαιτέρω διερεύνηση των γεγονότων. Μέχρι τις τελευταίες σελίδες οι ήρωες μας κρατούν σε εγρήγορση για το πού τελικά θα τους οδηγήσουν οι πράξεις τους και ποιο είναι τελικά το περίφημο "Φιλί της λύκαινας".

Το βιβλίο απευθύνεται σε εφήβους από 15 ετών και μεγάλους (Εκδόσεις Πατάκη).

(Δημοσιεύτηκε στο Παιδικό -Εφηβικό βιβλίο και παιδί 1/6/2016)

Πολύτιμη επιστολή (*)

Από τον Ομότιμο Καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών 

κ. Ηρακλή Καλλέργη

Πάτρα, 20 Δεκεμβρίου 2017

 
Αγαπητή μου Λότη,

      «Το φιλί της λύκαινας» είναι – όπως εξάλλου και όλα τα προηγούμενα μυθιστορήματά σου – αριστουργηματικό. Δεν ξέρω τι να πρωτοθαυμάσω: τα άψογα ελληνικά σου; την εξαιρετικά ενδιαφέρουσα πλοκή; τη σοφή διαστρωμάτωση των αφηγηματικών επιπέδων; τον «ωκεανό» γνώσεων, άριστα ενσωματωμένων στην όλη αφηγηματική ροή; Την ικανότητά σου να «σμιλεύεις» χαρακτήρες αποκαλύπτοντας αθέατες πτυχές της ανθρώπινης  ψυχής; την τρυφερότητα που εκλύεται στην περιγραφή της σχέσης παππού και εγγονού; την άριστη γνώση της παιδικής και εφηβικής ψυχής με τα ερωτικά σκιρτήματα τους; τα διάχυτα οικολογικά μηνύματα, που «εκπέμπει» το κείμενό σου; τον «μίτο» με τον οποίο συνδέεις και το παρόν μυθιστόρημα με τα προηγούμενα;

     Όταν, Λότη μου, διαπιστώνω ότι στο νέο σου βιβλίου εμφανίζεσαι ενημερωμένη -σε κάπως οπωσδήποτε προχωρημένη ηλικία- για εντελώς σύγχρονες επιστημονικές ανακαλύψεις και απόψεις (διαστρικά ταξίδια, «σωματίδιο του Θεού» κ.ά.) σκέπτομαι πόσο αρμόζει σ’ εσένα ο πολυσήμαντος στίχος-προτροπή του Σολωμού: «Πάντ’ ανοιχτά, πάντ’ άγρυπνα τα μάτια της ψυχής μου!».

     Η σκέψη σου είναι «έμπλεως» από έναν τεράστιο πλούτο γνώσεων – ήδη έκαμα λόγο για «ωκεανό γνώσεων», που καλύπτουν  σχεδόν όλο το φάσμα του επιστητού: γεωγραφία, φυσική, γεωπονική, ιστορία -πολιτική και διπλωματική-,  λαογραφία, μυθολογία, ποίηση, μουσική και πολλά άλλα είναι αφομοιωμένα σ’ ένα γοητευτικό λεκτικό αμάλγαμα, σ’ ένα κείμενο που χαρίζει σε όλους στιγμές αληθινής αναγνωστικής απόλαυσης.

     Λότη μου, έχεις αποσπάει τον ανυπόκριτο θαυμασμό μου. Το τεράστιο συγγραφικό σου έργο, πολύτιμη κληρονομιά στους «επιγιγνομένους» (ο Σολωμός έχει γράψει: «Φεύγουμ’ εμείς, το έργο μας για την πατρίδα μένει»), φανερώνει πόσο σκληρά και επίμονα έχεις εργαστεί για την υλοποίηση των συγγραφικών σου επιδιώξεων, εκμεταλλευόμενη κάθε στιγμή της ζωής σου.

    Έχω τη γνώμη ότι και εσύ, όπως όλοι οι συγγραφείς που σέβονται τον εαυτό τους, εφαρμόζεις πιστά κάποια συμβουλή του Ρωμαίου Πλίνιου του Πρεσβύτερου – δεν έχει σημασία αν τη γνώριζες ή όχι -, που λένε ότι ακολουθούσε απαρέγκλιτα ο πολυγραφότατος Γρηγόριος Ξενόπουλος: «Nulla dies sine linea = ουδεμία ημέρα χωρίς γραμμή». Με απλά λόγια: «Δεν πρέπει να περνά καμιά ημέρα χωρίς να γράψεις κάτι». Δεν ερμηνεύεται διαφορετικά ο πλουσιότατος συγγραφικός «αμητός» που μας έχεις προσφέρει ως τώρα! Ιδιαίτερα θέλω να τονίσω ότι δεν είσαι ο απόμακρος διανοητής του γραφείου, ο άνθρωπος που γράφει αγνοώντας την περιρρέουσα κοινωνική και πολιτισμική ατμόσφαιρα. Στα έργα σου είναι ακμαία και παρούσα όλη η σύγχρονη πραγματικότητα, μετουσιωμένη σε γλαφυρότατα λογοτεχνήματα, που απευθύνονται σε όλες τις ηλικίες και διαβάζονται «απνευστί». Προπάντων όμως, είσαι δημιουργικά εξωστρεφής και συνεχώς παρούσα στο «κοσμογονικό» γίγνεσθαι – σε διεθνές επίπεδο – της σύγχρονης παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας. Είναι φανερό ότι και στην περίπτωσή σου η εξωτερική δράση συνεργάζεται αρμονικά με τη συγγραφή, που απαιτεί απόλυτη εσωτερίκευση (για «Αγία Σιωπή κάνει λόγο ο Νίκος Καζαντζάκης): Η δράση υπεκκαίει το ζήλο για συγγραφή, ενώ η συγγραφή νοηματοδοτεί τη δράση.

     Τελειώνοντας, θέλω να σου απευθύνω την ευχή ενός αρχαίου ιστορικού: «έρρωσό μοι και υγίαινε»! Ήσουν και παραμένεις μία από τις κορυφαίες μορφές της παιδικής και νεανικής μας λογοτεχνίας. Πιστεύω ότι έχεις τη δύναμη να προσφέρεις και άλλα γοητευτικά κείμενά σου. Καλά Χριστούγεννα, χαρούμενη Πρωτοχρονιά!

Με θερμούς φιλικούς χαιρετισμούς

                                                                                            Ηρακλής Καλλέργης

Ομότιμος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών

(*) δημοσιεύεται με την άδεια και προτροπή του.