Παρασκευή 5 Ιουλίου 2013

Η φίλη μου η Αγγελική Βαρελλά και οι δράκοι*

«Αγγελική», σύμφωνα με τα ελληνικά λεξικά, σημαίνει πρόσωπο γένους θηλυκού που έχει σχέση με αγγέλους. Σίγουρα λοιπόν δε θα διανοηθήκατε ποτέ ότι ένα τέτοιο πρόσωπο, είναι δυνατόν – εκτός από τους αγγέλους – να σχετίζεται και με δράκους. Ωστόσο έτσι ακριβώς συμβαίνει. Η Αγγελική έχει τους δράκους της, τους ολότελα δικούς της δράκους, που, άλλοι με τη θέλησή τους και άλλοι άθελά τους, τη βοήθησαν να γίνει και τη βοηθούν να παραμένει αυτό που είναι: μία από τις σημαντικότερες ελληνίδες συγγραφείς βιβλίων για παιδιά.
     Κάτι που επίσης δεν έχετε ίσως διανοηθεί, είναι ότι οι δράκοι –τουλάχιστον οι δράκοι της Αγγελικής – είναι δύο ειδών. Κακοί δράκοι, και καλοί δράκοι. Ναι, ναι, ακούσατε πολύ καλά: «και καλοί δράκοι». Γι’ αυτούς τους καλούς και τους κακούς δράκους λοιπόν θα σας μιλήσω σήμερα. Και για το πώς ακριβώς έγινε κατορθωτή μια τέτοια παράξενη συνεργασία - συνεργασία δράκων με μια συγγραφέα παιδικών βιβλίων που τ’ όνομά της δηλώνει σχέση με τους αγγέλους.
     Ας πάρουμε όμως την ιστορία από την αρχή. Ας ξεκινήσουμε από τα χρόνια που η Αγγελική ήταν μόλις δυο χρονών. Τότε ήταν που ένιωσε την ύπαρξη του πρώτου κακού δράκου. Δεν πρόφτασε να τον δει. Τον ένιωσε μόνο. Γιατί ο δράκος ήρθε κι έφυγε πολύ γρήγορα. ΄Αρπαξε τη μητέρα της και βιάστηκε να εξαφανιστεί.
     Αμέσως έπειτα όμως έκανε την εμφάνισή του και ο πρώτος καλός δράκος. Ούτε αυτόν τον είδε η Αγγελική. Γιατί έφτασε κι αυτός λαχανιασμένος με σκοπό να διορθώσει το κακό που είχε προκαλέσει ο προηγούμενος. Κι έφυγε το ίδιο βιαστικά, αφήνοντας δίπλα στη μικρή Αγγελική έναν καλό άγγελο, που πήρε τη θέση της μητέρας της. ΄Ηταν μια νονά που θύμιζε τις γνωστές νονές-νεράιδες των παραμυθιών - με άλλα λόγια ήταν η πρώτη έμπρακτη απόδειξη για τη σχέση της Αγγελικής με τους αγγέλους.
     Από τότε, κάπως έτσι γίνονταν πάντοτε όλα στη ζωή της Αγγελικής. ΄Ενας κακός δράκος έσπερνε κάτι κακό, κι ένας καλός έσπευδε να το διορθώσει. Για παράδειγμα, στα παιδικά της χρόνια, ένας κακός δράκος μεταμορφώθηκε σε μοναξιά που προσπαθούσε να την καταθλίψει. ΄Ενας καλός, ωστόσο, φρόντισε να φέρει δίπλα της για ζεστή συντροφιά τον Τομ Σόγιερ του Μαρκ Τουαίν και τη Μικρή Σειρήνα του ΄Αντερσεν. ΄Ενας κακός δράκος, πάλι, κρατούσε για χρόνια τον πατέρα της μακριά, κι ένας καλός την παρότρυνε στον ύπνο της και την έβαζε να γράφει στον μπαμπά ξυπνητή πολυσέλιδα γράμματα, από τα πρώτα κιόλας χρόνια που πήγε σχολείο.
     «Αυτό το παιδί θα γίνει συγγραφέας!» προφήτεψε η καλή νονά διαβάζοντας έκπληκτη εκείνα τα μεγάλα και ολόδροσα γράμματα. «΄Εχει πένα!» συμπλήρωσε και δεν είχε αμφιβολία ότι δώρο των αγγέλων ήταν κι αυτό.
     Οι κακοί δράκοι κάγχασαν. ΄Ηξεραν πολύ καλά ότι κάποιος από την παρέα τους, ένας δράκος από τους πιο φρικτούς, θα σκάρωνε σύντομα τέτοια φοβερά πράγματα στον κόσμο, που σίγουρα δε θα προλάβαινε ούτε καν να μεγαλώσει η Αγγελική – πόσο μάλλον να γίνει και συγγραφέας.
     Και ως ένα σημείο δεν είχαν άδικο. Ο δράκος με τ’ όνομα Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος κουβάλησε μαζί του στην Ελλάδα – όπως σε πολλά μέρη του κόσμου – πείνα, τρόμο και στέρηση. Στέρηση από τα πάντα εκτός από καλούς δράκους. ΄Ενας απ’ αυτούς λοιπόν βοήθησε την Αγγελική όχι μόνο να επιζήσει αλλά και να αποτυπώσει στο μυαλό της εικόνες και εμπειρίες που θα της ήταν χρήσιμες κάποτε - όταν θα είχε γίνει πραγματικότητα εκείνο που προφήτεψε η νονά.
     Και ο αγώνας ανάμεσα στους καλούς και τους κακούς δράκους της Αγγελικής συνεχίστηκε.
     Κακοί δράκοι δυσκόλεψαν πολύ τα νεανικά της χρόνια. Καλοί δράκοι φρόντισαν να την κάνουν ατρόμητη και την προίκισαν με χιούμορ, ώστε να ξεπεράσει θαρραλέα τις δυσκολίες, να σπουδάσει αρχαιολογία, να έχει μια καλή βιοποριστική δουλειά.
     Κακοί δράκοι άρπαξαν αργότερα και την καλή νονά. Καλοί δράκοι όμως την όπλισαν με καρτερία, τη βοήθησαν να βρει τον άνθρωπο της ζωής της, να τον παντρευτεί και ν’ αποκτήσει δύο γιους. Η ώρα να βγει αληθινή η προφητεία της νονάς είχε φτάσει. Η Αγγελική άρχισε να πλάθει παραμύθια και ιστορίες για τα παιδιά της. ΄Υστερα, να γράφει αναγνωστικά και βιβλία γνώσεων για όλα τα παιδιά της πατρίδας της, όπως το Η Ελλάδα κι εμείς, η σειρά Μαθαίνω με την παιχνιδοπαρέα, και άλλα πολλά.
     Οι κακοί δράκοι οργίαζαν. Στόχος τους δεν ήταν πια μόνο η Αγγελική αλλά όλος ο σύγχρονος κόσμος.
     Ας πούμε δυο λόγια για μερικούς απ’ αυτούς. Και για το πώς τους αντιμετώπισε η Αγγελική.
     Από τους πρώτους που γνώρισε και τους πιο αποτρόπαιους – το είπαμε κιόλας  - ήταν ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Τέρας πολύπλοκο και πώς να τον πολεμήσει η Αγγελική; «Το θαυμαστό στη λογοτεχνία», έχει γράψει γνωστός βρετανός κριτικός και συγγραφέας, «είναι ότι μπορεί να μιλήσει με τον απλούστερο τρόπο για το πιο πολύπλοκα πράγματα – κι άλλο καλύτερο όπλο για κάτι τέτοιο δεν έχουμε»[1]. Το όπλο της η Αγγελική, την πένα-δώρο των αγγέλων, την ετοίμαζε από καιρό. Κι ό,τι έσταζε από κει ανήκε στο απλούστερο αλλά ταυτόχρονα και το δυναμικότατο λογοτεχνικό είδος που λέγεται παιδική λογοτεχνία. Επειδή, ωστόσο, «κανένα βιβλίο δεν μπορεί να πει κάτι αξιόλογο, αν πρώτα η ζωή η ίδια δεν έχει πει αυτό το κάτι στον άνθρωπο που έγραψε το βιβλίο εκείνο»[2], όπως έχει σοφά υπογραμμιστεί, ένας καλός δράκος ζωντάνεψε στη μνήμη της Αγγελικής τις εμπειρίες της από κείνα τα χρόνια. Αποτέλεσμα ήταν το βιβλίο Με το χαμόγελο στα χείλη. Στις σελίδες του ζωντανεύουν ανάγλυφα τα γεγονότα της εποχής εκείνης, αφήνοντας στους νεαρούς αναγνώστες την πικρή γεύση του πολέμου και μαζί την επιθυμία για δικαιοσύνη, ελευθερία και ειρήνη.
     ΄Ενας από τους επόμενους δράκους, που γρήγορα κατάλαβε η Αγγελική ότι απειλεί ολόκληρη την οικουμένη, ήταν δράκος γένους θηλυκού με τρία κεφάλια, καθένα με δικό του όνομα: «Ρύπανση της ατμόσφαιρας», «Μόλυνση του περιβάλλοντος», «Καταστροφή των δασών». Το όπλο-πένα της Αγγελικής πάλι έτοιμο. ΄Ετσι, σύντομα δημιουργήθηκαν ιστορίες που με τον τρόπο τους πολεμούσαν τον κακό τρικέφαλο δράκο. ΄Ηταν βιβλία που μιλούσαν με αγάπη για τα πλάσματα της γης, και με θλίψη για τα είδη που χάνονται. Βιβλία όπου βρήκαν τη θέση τους λογιών φυτά, λουλούδια, δέντρα, ψάρια και πουλιά, Τα ζώα του δάσους και του νερού, Τα βούκινα της φύσης. Και τέλος το βιβλίο Φιλενάδα, φουντουκιά μου, που κέρδισε τον έναν από τους τρεις διεθνείς επαίνους Janusz Korczak το 1985. Με δικαιολογημένη χαρά και ικανοποίηση έγραψε τότε κάπου η Αγγελική: «Είναι σπουδαίο να κερδίζεις μια διεθνή διάκριση επειδή διαπιστώνεται ότι τα βιβλία σου προβάλλουν την ανθρωπιά, την αγάπη, την αλληλεγγύη. Γιατί αυτά ζητούν οι Πολωνοί από τα βιβλία που τιμούν στη μνήμη  του μεγάλου ανθρωπιστή Janusz Korczak»[3].
     ΄Ενας άλλος κακός δράκος που έκανε σύντομα κι αυτός την εμφάνισή του είχε το κάπως περίεργο όνομα «Χουλιγκανισμός». Και για καιρό κατέθλιβε την Αγγελική, που ζούσε ανάμεσα σε τρεις ένθερμους φίλαθλους και φανατικούς ποδοσφαιρόφιλους – τον άντρα της και τους γιους της. Ο αντίστοιχος καλός δράκος, ωστόσο, δεν άργησε να της στείλει εμπνεύσεις για βιβλία που μάχονταν το αντιαθλητικό πνεύμα και τη βία στα γήπεδα. Βιβλία που θύμιζαν στα παιδιά το τι σήμαινε πραγματικός αθλητισμός για τους αρχαίους ΄Ελληνες, ποιο ήταν το αθλητικό ιδεώδες στα χρόνια της αρχαίας Ολυμπίας, όταν κάθε πόλεμος και κάθε διαμάχη έπαυε όσο διαρκούσαν οι Ολυμπιακοί αγώνες. Ιστορίες τέλος που αντιμετώπιζαν με χιούμορ όσες απίθανες, απροσδόκητες ή και απαράδεκτες καταστάσεις δημιουργούνται συχνά γύρω από τον αθλητισμό. ΄Ετσι έγινε και γράφτηκαν τα βιβλία Αρχίζει το ματς και Σε δυο τρελά ημίχρονα.
Μα τα είδη των δράκων των κακών δεν έχουν τέλος. Δράκοι μικροί και δράκοι μεγάλοι. Δράκοι κραυγαλέοι και δράκοι ύπουλοι. Σ’ αυτούς τους τελευταίους ανήκει και μια δράκαινα με θανάσιμο δηλητήριο. Τη λένε «Λησμοσύνη». Και στόχος της να πλήξει τα παιδιά, μα και τους μεγάλους, ώστε το δηλητήριό της να τους αφήσει ένα είδος θλιβερής αναπηρίας: Να μη θυμούνται. Να σβήσει από τη μνήμη τους η ιστορία, το παρελθόν, η πολιτιστική τους κληρονομιά, η παράδοσή τους. ΄Εγκαιρα την πήρε είδηση και τούτη τη δράκαινα η Αγγελική. Και την πολέμησε περισσότερο ίσως από κάθε άλλον του είδους της, με τη βοήθεια πάντα των καλών δράκων που δεν έπαψαν να της στέλνουν εμπνεύσεις.
     Πολλές είναι οι ιστορίες της Αγγελικής, μικρές και μεγάλες, που δημιουργήθηκαν από την πάλη με τη δράκαινα Λησμοσύνη και βρήκαν τη θέση τους σε βιβλία. Από αυτά ξεχωρίζω πέντε:
      Το πρώτο, με τίτλο Καλοκαίρι στη Μονεμβασιά ξεδιπλώνει την ιστορία της μεσαιωνικής αυτής πόλης, του στολιδιού της νότιας Ελλάδας, μέσα από τη ματιά τριών κοριτσιών που περνούν εκεί το καλοκαίρι τους. Μύθοι, θρύλοι και ιστορικά γεγονότα ζωντανεύουν στο γοητευτικό αυτό μυθιστόρημα – ένα χρονικό που δένει το χτες με το σήμερα, την ιστορική μνήμη με τη σύγχρονη πραγματικότητα.
     Το δεύτερο έχει τίτλο ΄Ενα πρωί με τον Αίσωπο. Με τρόπο πρωτότυπο, ευρηματικό και χιουμοριστικό, οι πιο σημαντικοί μύθοι του αρχαίου παραμυθά γίνονται κτήμα των νεαρών αναγνωστών και αποκτούν ευρύτερο νόημα στη δική μας, τη σύγχρονη εποχή. Μια ακόμα γέφυρα με το παρελθόν γίνεται εφικτή, χάρη σε μια φανταστική συνάντηση με τον Αίσωπο, όπως με δροσιά την καταγράφει η συγγραφέας.
     Το τρίτο και το τέταρτο έχουν τίτλους, αντίστοιχα Κρήτη και Κόρινθος. Σ’ αυτά, τα μεγάλου μεγέθους βιβλία με την εξαίρετη εικονογράφηση, γίνεται ένα γοητευτικό και συναρπαστικό ταξίδι στο παρελθόν των τόπων στους οποίους αναφέρονται, ενώ η αντίστοιχη μυθολογία και τα ιστορικά γεγονότα δένονται με φαντασία και συνδέονται με το παρόν με χιουμοριστική διάθεση. Η κριτική υποδέχτηκε ευμενέστατα αυτό το εγχείρημα, με αποτέλεσμα η Κόρινθος να αποσπάσει το 1998 το κρατικό βραβείο για το είδος αυτό των βιβλίων.
΄Ομως η «Λησμοσύνη» δεν απειλεί μόνο τα όσα αφορούν την αρχαία Ελλάδα, αλλά και τη νεότερη. Σε μια μεγάλη προσωπικότητα της νεότερης Ελλάδας, στον εθνικό ποιητή Διονύσιο Σολωμό, είναι αφιερωμένο το πέμπτο βιβλίο που θέλω εδώ ν’ αναφέρω. Πρόκειται για μια ελκυστικότατη βιογραφία, που πραγματοποιείται με εξαιρετικά καλαίσθητο και πρωτότυπο τρόπο. ΄Ετσι η μεγάλη αυτή προσωπικότητα μπορεί να μείνει ανεξίτηλα στη μνήμη των νεαρών αναγνωστών – όχι μόνο των παιδιών της Ελλάδας αλλά και όποιων άλλων παιδιών θα ήθελαν να γνωρίσουν έναν ξεχωριστό ποιητή του περασμένου αιώνα, που, ανάμεσα στ’ άλλα του χαρίσματα, ήξερε κι αυτός να μάχεται με την πένα του μια δράκαινα φοβερή που λέγεται υποδούλωση σε ξένο κατακτητή.
     Ειδικά στην Ελλάδα, ωστόσο, κατοικοεδρεύει κι ένας άλλος δράκος που έχει τ’ όνομα «αρχαιοκαπηλία». Για μια συγγραφέα με ιδιαίτερη ευαισθησία στην ιστορία, βαθιά αγάπη για τον τόπο της και σεβασμό στην πολιτιστική του κληρονομιά, ένας τέτοιος δράκος ήταν ιδιαίτερα βασανιστικός. Γι’ αυτό και μια χούφτα καλοί δράκοι, που πρέπει σίγουρα να ήταν έξι, έσπευσαν να της δώσουν την έμπνευση για το βιβλίο Έξι εναντίον ενός. Πρόκειται για μια γοητευτική περιπέτεια με αστυνομική χροιά, όπου έξι αδελφές ανακαλύπτουν ένα αρχαίο νόμισμα μεγάλης αρχαιολογικής αξίας και προσπαθούν να το σώσουν από τα χέρια ενός παράξενου γείτονα, που αποδεικνύεται αρχαιοκάπηλος. Γραμμένο και πάλι με το χιούμορ και τη σπιρτάδα που χαρακτηρίζει ολόκληρο το έργο της Αγγελικής, το βιβλίο αυτό, παράλληλα με τη συναρπαστική του πλοκή, καταφέρνει να μας μυήσει στον μαγευτικό κόσμο των αρχαίων νομισμάτων.
     Οι γέφυρες με το παρελθόν, ωστόσο, δεν είναι οι μόνες που χρειάζονται τα παιδιά του σύγχρονου κόσμου. Από τις σημαντικότερες, αν όχι η σημαντικότερη, που θα τα βοηθήσει να μην επαναλάβουν τα σφάλματα των μεγάλων, εκείνη που θα τα οδηγήσει στην πολυπόθητη διεθνή κατανόηση, στο σεβασμό «του άλλου» με τελικό σκοπό την κατάκτηση της παγκόσμιας ειρήνης, είναι η γέφυρα που θα φέρει τα παιδιά σ’ επαφή με τον πολιτισμό, τη λογοτεχνία, τη σκέψη των άλλων λαών. Είναι η γέφυρα που ονειρεύτηκε η ιδρύτρια της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίων για τη Νεότητα (ΙΒΒΥ – www.ibby.org), η Jella Lepman. Το βασικότερο υλικό για το χτίσιμο αυτής της γέφυρας είναι οι μεταφράσεις παιδικών βιβλίων. Η έλλειψη τέτοιων μεταφράσεων είναι ένας ακόμα ύπουλος δράκος, που υπονομεύει όσες προσπάθειες γίνονται προς την κατεύθυνση αυτή. Η Αγγελική,  από τη δική της πλευρά, έχει κάνει κι εδώ το χρέος της: Πάμπολλα είναι τα βιβλία που έχει μεταφράσει. Βέβαια μια τέτοια μάχη χρειάζεται προσπάθειες και από την αντίπερα όχθη. Κι εδώ η Αγγελική θα ήταν απόλυτα δικαιολογημένη να έχει το παράπονο ότι ελάχιστα είναι τα ελληνικά βιβλία που μεταφράζονται.
     Στο σημείο αυτό πρέπει να διευκρινίσω κάτι σημαντικό γενικά για το έργο της. Ακούγοντας όσα σας είπα ως τώρα, φοβάμαι πως κάνετε κάποια σκέψη λαθεμένη. ΄Οχι, μη φανταστείτε ούτε στιγμή ότι τη μάχη εναντίον των κακών δράκων τη δίνει φανερά η Αγγελική. Θέλω να πω, μη νομίσετε ότι γράφοντας παιδικά βιβλία πέφτει στην παγίδα να μετατρέπει τα έργα της σε απλό παιδαγωγικό υλικό, ότι τα βιβλία της χαρακτηρίζονται από κάποιου είδους φανερό διδακτισμό, ή ότι τα καλά της μηνύματά εκπέμπονται άμεσα ως στεγνές διδαχές. Οι κακοί δράκοι ούτε που το παίρνουν είδηση ότι τους μάχεται με την πένα της. Αντίθετα, μάλιστα, πιστεύουν ότι τους αγνοεί. Πώς το ξέρω; Μα στο βιβλίο της  Δράκε, δράκε, είσ’ εδώ; το ομολογούν οι ίδιοι. Ακούστε πώς περιγράφει η Αγγελική την ομολογία τους:
     ΄Οταν τελείωσα... χτύπησε το κουδούνι.
     - Ποιος είναι; ρώτησα νυσταγμένη.
     - Οι δράκοι είμαστε, απάντησαν δυο τρεις βροντερές φωνές. Μια επιτροπή από δράκους.
     - Και τι θέλετε; ψιθύρισα
     - Να σου κάνουμε τα παράπονά μας! Γράφεις παραμύθια και μας αφήνεις απέξω. Οι παλιοί παραμυθάδες δε μας άφηναν άνεργους. Μας έδιναν ένα κομμάτι ανθρώπινο κρέας να φάμε. Εσύ τίποτα!
     ΄Ετσι πιστεύουν λοιπόν. Τίποτα! Και αυτό είναι η σκληρότερη τιμωρία: να νομίζουν ότι τους αγνοεί από περιφρόνηση. Να μη διανοούνται ότι χωρίς να το ξέρουν και χωρίς να το θέλουν, τη βοηθούν να γράφει βιβλία-αντίδοτα των δεινών τους για παιδιά. Με συμμάχους της τους καλούς δράκους. Που είναι κι εκείνοι εξίσου πραγματικοί. Να πώς περιγράφει η Αγγελική στο ίδιο βιβλίο την πρώτη ξαφνική της συνάντηση μ’ έναν από αυτούς, που, όπως ήταν φυσικό, την τρόμαξε:
    Μου κόπηκε η ανάσα και κιτρίνισα σαν φλουρί...
     - Πώς κάνεις έτσι, καλέ; γέλασε με την καρδιά του, βλέποντάς με να τρέμω σαν πλατανόφυλλο. Με φοβάσαι; Μα εγώ είμαι καλός. Δε θα σου πιω το αίμα!
     - Καλός; Καλός δράκος γίνεται; μπόρεσα να πω μέσα από τα δόντια μου, που χτυπούσαν σαν καστανιέτες.
     - Γίνεται, αναστέναξε εκείνος. Σ΄ όλα τα πράγματα υπάρχουν εξαιρέσεις... Γιατί σου κάνει εντύπωση για μένα;
     Ηρέμησα λιγάκι. Εκείνος τακτοποίησε τα αγριόμαλλά του με τη χερούκλα του.
     - Είμαι Η περίπτωση, είπε. Δράκος μάλαμα!
     Με τέτοιους βοηθούς λοιπόν η Αγγελική συνεχίζει τον αγώνα. Και τώρα τη νοιάζει ακόμα περισσότερο η μάχη με τους κακούς δράκους. Γιατί εντωμεταξύ έστειλαν κι άλλα δώρα οι άγγελοι, με τους οποίους δεν έπαψε φαίνεται να διατηρεί σχέσεις. Είναι τα τέσσερα εγγόνια της, που ζητούν όλο και περισσότερες ιστορίες, όσο και καινούρια βιβλία.
΄Ενας τελευταίος κακός δράκος αφρίζει από το κακό του. Θέλει να εκδικηθεί για όλους τους άλλους και γελάει με κακία. Βάζει με το νου του ότι μπορεί και να κουραστεί η Αγγελική και να μην έχει πια κουράγιο για βιβλία με ανώτερους στόχους. ΄Η, να θεωρήσει κάποτε ότι αρκετά βιβλία υπάρχουν, δε χρειάζονται άλλα. Γελιέται όμως. Γιατί η Αγγελική συμφωνεί απόλυτα με τη ρήση του John Row Townsend: «Στο συγγραφέα παιδικών βιβλίων δεν πρέπει ποτέ να λείπει ο σκοπός για υψηλά επιτεύγματα. Γιατί βιβλία που να συμφιλιώνουν τις γενιές, τους γονείς με τα παιδιά, το παρελθόν με το παρόν και με το μέλλον, φαίνεται πως ποτέ δε θα έχουμε αρκετά»[4].
     Ο τελευταίος κακός δράκος όμως δεν το βάζει κάτω. Σκέφτεται τώρα ότι – πού θα πάει; - τα χρόνια περνούν και κάποτε θα έρθει καιρός που η Αγγελική,  ακόμα και να θέλει, δε θα μπορεί να γράψει πια.
     Και πάλι γελιέται. ΄Εχουν φροντίσει και γι’ αυτό οι καλοί δράκοι. Ποιος είπε ότι το αθάνατο νερό στέρεψε στην Ελλάδα; Ακούστε τη λέει η ίδια η Αγγελική:
     Γράφοντας βιβλία για παιδιά έχω βρει ένα κόλπο να μη γερνάω. Κάνοντας παρέα μαζί τους  γεμίζω αισιοδοξία, μαγεία κι ελπίδα γι’ αυτό που λέγεται ζωή και κόσμος - παρά τις ασκήμιες του.[5]
    Κι επειδή σκέφτεται έτσι, γι' αυτό μπορεί και γράφει βιβλία όπως το χαρούμενο Γελαστός κι αγέλαστος, ή το ποιητικότατο Το φεγγάρι παίζει σκάκι, ή το εξαιρετικά ευαίσθητο και τρυφερό Τα παπουτσάκια που λένε ιστορίες, που αναφέρεται σε παιδί με ειδικές ανάγκες. 
     Γι' αυτό κι εγώ, τελειώνοντας, δε βρίσκω τίποτα πιο ταιριαστό να της πω από κάτι που της έγραψε κάποτε ο ποιητής μας για παιδιά Δημήτρης Μανθόπουλος:
        “Αγγελική, συνέχισε να γράφεις για δράκους, για να γεμίζει ο κόσμος αγγέλους!”[6]

  ---------------


(*) Ομιλία στη διεθνή έκθεση παιδικού βιβλίου στην Μπολόνια της Ιταλίας, στις 6.4.2001.
. Υστερόγραφο 5.7.2013:
Πριν από λίγο καιρό, ένας κακός δράκος πήρε το σύντροφο της Αγγελικής. Είχαν ζήσει μαζί σχεδόν 60 χρόνια και σίγουρα θα φαντάστηκε ο κακός αυτός δράκος ότι μια τέτοια απώλεια, δεν μπορεί, θα τη λυγίσει την Αγγελική. Πλανάται όμως. Γιατί εμείς οι φίλοι της έχουμε έρθει σε μυστική επαφή με την παρέα των καλών δράκων. Και μας έχουν υποσχεθεί ότι θ’ αντιδράσουν δυναμικά. Ετοιμάζουν ως αντίδοτο ειδικές ενισχύσεις: Εμπνεύσεις στην Αγγελική για πολλά ακόμη βιβλία και στο μέλλον αρκετά … δισέγγονα!



[1] Aidan Chambers: “An interview with Alan Garner”, στον τόμο The Signal Approach to Children’s Books. Επιμέλεια: Nancy Chambers, Kestrel Books: 1980, σελ. 296: “the paradox of literature... is that it is the simplest way of saying the most complicated things and that we have no other better weapons to do it.”
[2] Mollie Hunter: Τalent is not enough, Harper and Row, σελ. 30: “no book can tell anything worth saying, unless life itself has first said it to the person who conceived that book.”
[3] The world of Angeliki Varella, ASE, Thessaloniki: 1990. p.37: “It is very fine to win a prize for ideals, such as humaneness, love, solidarity, because these are essentially what the Poles are seeking when they honour Janusz Korczak”.
[4] John Row Townsend: “Standards of Criticism for Children’s Literature”, στον τόμο The Signal Approach to Children’s Books., ο.π., σελ. 207:“The writer for children need feel no lack of scope for high endeavor... For of books that bind the generations together, parents with children, past with present with future, we are never likely to have too many”.
[5] Περιοδικό Διαδρομές, τεύχος 41, ΄Ανοιξη 1996, σελ.61.
Αναρτήθηκε από στις
Ετικέτες