Πώς αγαπάει κανείς και πώς ερωτεύεται; Ποια η
προαιώνια δύναμη που διαφεντεύει την έλξη ενός πλάσματος προς ένα άλλο και πόσο
παράξενες και υπέρλογες οι επιλογές αυτής της θαυμαστής έλξης; Ερωτήματα που
απασχολούν εδώ και χιλιάδες χρόνια την ανθρωπότητα, τους ποιητές, τους
φιλοσόφους και τους επιστήμονες και τα οποία αποτελούν και θα συνεχίζουν να
αποτελούν πηγή έμπνευσης για τη λογοτεχνία και την επιστήμη. Γιατί ο έρωτας θα
μπορούσε ίσως να συγκριθεί με τον άρρητο και υπερβατικό αριθμό «π». Είναι το
ίδιο πολύπλοκος, απεριόριστος και σπουδαίος. Είναι η ίδια η δημιουργική δύναμη
που δεν μπορεί να προσδιορισθεί με ακρίβεια ενώ υπάρχει παντού, στη φύση, στη
ζωή και στις τέχνες. Ο δ’ έχων μέμηνεν,
μας λέει ο Σοφοκλής δια στόματος του χορού στην Αντιγόνη για να εξηγήσει τον
παραλογισμό και τα άκρα όπου μπορεί να οδηγήσει η δύναμή του. Και ο Σαίξπηρ,
στο Όνειρο Καλοκαιρινής Νύχτας, τον θέλει τυφλό, έτσι όπως αναπαρίσταται
συνήθως στην τέχνη.
Στον αέναο
αγώνα της λογοτεχνίας να εξηγήσει τη δύναμη του έρωτα και τις επιλογές του, η
καταξιωμένη συγγραφέας Λότη Πέτροβιτς-Ανδρουτσοπούλου προσθέτει ένα ακόμη δικό
της ποιοτικό λιθαράκι επεκτείνοντας κατά κάποιο τρόπο την κεντρική ιδέα του
ρεαλιστικού δι-ηλικιακού μυθιστορήματός της Αμίλητη
Αγάπη (Πατάκης, 2014), όπου ο έρωτας παρουσιάζεται στην πιο γνήσια και αγνή
του μορφή και είναι τόσο δυνατός ώστε να υπερβαίνει και να νικά τη
διαφορετικότητα.
Αυτή την
ίδια νίκη του αγνού και αληθινού έρωτα, εκείνου που δεν εξαρτάται από την
αντικειμενική εκτίμηση της ιδιομορφίας και της ιδιαιτερότητας, αλλά από την
ατομική αντίληψη του αγαπημένου, πραγματεύεται ξανά στην Αγάπη από Σύννεφο, αυτή τη φορά όμως απευθυνόμενη σε μικρά παιδιά
μέσα από μια σκληρόδετη έκδοση, πλούσια και καλαίσθητα εικονογραφημένη από την
Θέντα Μιμηλάκη. Διότι ένας τυφλός και φαινομενικά παράλογος έρωτας που εμμένει,
υπομένει, επιμένει και στο τέλος νικά έχοντας υπερβεί εμπόδια και δυσάρεστες
καταστάσεις, δύσκολα εντοπίζεται από ένα παιδί στο περιβάλλον του αντιληπτού.
Γίνεται όμως περισσότερο κατανοητός μέσα από τον κόσμο του παραμυθιού και της
εικόνας.
Με ένα
τεράστιο συγγραφικό έργο στο ενεργητικό της, η Λότη Πέτροβιτς έχει
αποδεδειγμένα συμβάλει δυναμικά στην ανάπτυξη της παιδικής και νεανικής
λογοτεχνίας στον τόπο μας και έχει προσφέρει την απόλαυση της ανάγνωσης σε δυο
γενιές. Τα βιβλία της –μυθιστορήματα, διηγήματα, παραμύθια, δοκίμια—είτε
στηρίζονται σε μυθοπλασίες, είτε σε πραγματικά ιστορικά γεγονότα, αποτελούν
σημεία αναφοράς για τους μελετητές της παιδικής λογοτεχνίας, ενώ πολλοί από
τους χαρακτήρες της παραμένουν ανεξίτηλοι στη μνήμη των αναγνωστών της. Τα
παραμύθια της, συνήθως μπολιασμένα με παραδοσιακά και μυθολογικά στοιχεία,
εναγκαλίζονται πανανθρώπινα μοτίβα όπως η αγάπη για το συνάνθρωπο και τη φύση,
η φιλία, η αποδοχή της ετερότητας και του διαφορετικού άλλου. Βεβαίως και ο
έρωτας. Εδώ, κυρίως, ένας φαινομενικά παράλογος έρωτας ανάμεσα σε ένα νούφαρο
ριζωμένο στη γη και μια νεράιδα που τη λένε Νεφέλη.
Πανέμορφα
πλάσματα και τα δυο, ανόμοια και αταίριαστα όμως στη μορφή και στη φύση. Ο
έρωτάς τους θα σχολιαστεί ως παράλογος από τον περίγυρό τους, ενώ ο απαίσιος
μάγος του παραμυθιού, ερωτοχτυπημένος κι αυτός παράφορα με τη νεράιδα, θα
επιστρατεύσει τις μαγικές του ικανότητες για να την κατακτήσει φροντίζοντας
πρώτα να εξουδετερώσει τον αγαπημένο της ξεριζώνοντάς τον και πετώντας τον στα
ορμητικά νερά ενός ποταμού. Ο αληθινός όμως έρωτας γνωρίζει πως να εγκαρτερεί
και να εμμένει, να μεταμορφώνεται και να αντιμετωπίζει τις δυσκολίες ως τίμημα
που πρέπει να καταβληθεί για την κατάκτηση του ιδεατού, εκείνου που υπερβαίνει
τα εμπόδια και νικά τη διαφορετικότητα. Θα γίνουν λοιπόν τα δάκρυα της Νεφέλης
σύννεφο για να ταξιδέψει και ν’ αναζητήσει τον αγαπημένο της. Κι όταν τον
εντοπίσει, στη λίμνη όπου καταλήγουν τα νερά του ποταμού, από χαρά θα κλάψει
ξανά ώσπου να μεταμορφωθεί σε βροχή και έπειτα σε νύμφη Νηρηίδα. Με αυτή τη νέα
της υγρή μορφή θα σμίξει μαζί του και θα γεμίσουν τα νερά της λίμνης με νέα
μικρά νούφαρα, τα ωραία παιδιά του αγνού έρωτα, κατακτώντας έτσι την υπερβατική
ομορφιά και την ευδαιμονία.
Το παραμύθι της Λότης Πέτροβιτς λειτουργεί ως σχόλιο
πάνω στην ψυχρή οπτική για το τί είναι λογικό και τι παράλογο σε σχέση με τον
αγνό έρωτα και την αληθινή αγάπη. Τα παιδιά που θα το διαβάσουν, κοιτάζοντας
παράλληλα και τις εικόνες, θα μπορέσουν ανάλογα με την ηλικία τους να το
κατανοήσουν χάρη στο βατό και εύληπτο λόγο της έμπειρης συγγραφέως. Ας τα
συντροφεύσουν όμως και οι γονείς στην ανάγνωση είτε για να τα βοηθήσουν να
εμβαθύνουν στον πλούσιο κόσμο των ιδεών, είτε για να απολαύσουν και οι ίδιοι
μαζί με τα παιδιά τους ένα καλό παραμύθι.
-----------------
Δημοσιεύτηκε στο ηλ. περιοδικό Literature -
